Ngoại trưởng Nga trong cuộc phỏng vấn với Sputnik tóm tắt về chặng đường 75 năm quan hệ Nga-Việt

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov đã nói về những thành tựu chính của quan hệ đối tác Nga-Việt trong 75 năm qua, nguồn gốc lịch sử và các ưu tiên trong tương lai - từ chính trị và an ninh đến năng lượng, khoa học và giáo dục. Mời các bạn đọc toàn văn cuộc phỏng vấn trên Sputnik.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov.

Sputnik phỏng vấn Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov:

Quan hệ Nga-Việt Nam có lịch sử lâu dài và truyền thống độc đáo: Ngày 30 tháng 1 năm nay ghi dấu mốc 75 năm hai nước chúng ta thiết lập quan hệ ngoại giao. Kỷ niệm ngày này là dịp tốt đẹp để nhìn lại, tổng kết và lập kế hoạch cho tương lai.

Nói như ngạn ngữ Việt Nam, “không gì có thể ngăn cản được tình bạn bền chặt như dòng sông Mê Kông đầy nước chảy mãi không dừng”. Triết lý thông thái chứa đựng trong những lời này cũng có thể áp dụng để nói về mối quan hệ giữa các dân tộc mà trong trường hợp này là giữa hai dân tộc Nga và Việt Nam. Thật vậy, mối quan hệ Nga-Việt Nam đã được thử thách theo thời gian: từng được tôi luyện trong những năm tháng đấu tranh anh dũng của nhân dân Việt Nam chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Chúng tôi hiểu và trân trọng các bạn Việt Nam vẫn luôn nhớ đến sự giúp đỡ của Liên Xô trong chiến tranh và trong công cuộc tái thiết đất nước hậu chiến.

Năm nay, nước Nga và nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới kỷ niệm 80 năm Chiến thắng trong Thế chiến II, Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại và kỷ niệm một mốc lịch sử nữa có liên quan là 80 năm thành lập tổ chức Liên Hợp Quốc. Hơn 20 nhà lãnh đạo nước ngoài sẽ đến Matxcơva để tham dự lễ kỷ niệm trong tháng 5. Chúng tôi rất vui mừng được chào đón đồng chí Tô Lâm - Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam. Năm nay còn có những sự kiện lớn là Kỷ niệm 80 năm ngày Việt Nam Tuyên ngôn độc lập (02/09/1945) và 50 năm giải phóng Miền Nam Việt Nam (30/4/1975).

Một minh chứng rất rõ ràng và sinh động về sự tôn trọng lịch sử chung của chúng ta là sự kiện khánh thành tượng đài Hồ Chí Minh - vị Chủ tịch nước đầu tiên của Việt Nam, người bạn lớn của đất nước chúng tôi, tại Saint-Peterburg, trong năm 2023 trùng với dịp kỷ niệm 100 năm ngày vị lãnh tụ Việt Nam đến thăm thành phố này của nước Nga. Và năm ngoái, một tác phẩm điêu khắc vinh danh những chiến sỹ quốc tế Việt Nam tham gia trận chiến chống lại quân xâm lược Đức Quốc xã ở ngoại ô Matxcơva trong những năm 1941-1942 đã được dựng lên trong Công viên tri ân mang tên “Người yêu nước”.

Dựa trên nền tảng lịch sử vững chắc, quan hệ giữa hai nước chúng ta đang phát triển thành công trong giai đoạn hiện nay. Năm 2002, lãnh đạo hai nước chúng ta nhất trí quyết định nâng quan hệ Nga-Việt Nam lên tầm đối tác chiến lược và năm 2012 lên tầm đối tác chiến lược toàn diện. Vị thế cao như vậy của quan hệ Nga-Việt Nam chứng tỏ hai nước có liên hệ chặt chẽ trong tất cả các lĩnh vực và bầu không khí tin cậy lẫn nhau.

Con đường phát triển hướng tới tương lai giữa Nga và Việt Nam định hình quan hệ giữa hai nước thông qua đối thoại chính trị sâu rộng ở cấp cao nhất. Chỉ riêng năm 2024 đã chứng kiến nhiều sự kiện song phương quan trọng. Đó là chuyến thăm Việt Nam cấp nhà nước của Tổng thống Liên bang Nga V.V.Putin, cuộc gặp của Tổng thống Vladimir Putin với Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Phạm Minh Chính bên lề Hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Kazan. Tiếp đến, Chủ tịch Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam Trần Thanh Mẫn đã thăm Nga. Năm nay, Thủ tướng Chính phủ Liên bang Nga M.V. Mishustin thăm Hà Nội và Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn thăm Matxcơva.

Khi nhận định về hầu hết các vấn đề trong chương trình nghị sự quốc tế, quan điểm của chúng ta gần giống nhau hoặc trùng hợp. Nga và Việt Nam phối hợp hành động trên nền tảng Liên Hợp Quốc, dựa trên niềm tin rằng tất cả các quốc gia phải tuân thủ toàn bộ nguyên tắc của Hiến chương Liên Hợp Quốc và sự gắn kết chặt chẽ giữa những nguyên tắc đó. Matxcơva và Hà Nội chia sẻ mối quan tâm chung của phần lớn thế giới về việc hình thành trật tự thế giới đa cực dựa trên sự hợp tác và cân bằng lợi ích của tất cả các quốc gia. Chúng tôi đánh giá cao tiếng nói cân bằng của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương như Hội nghị thượng đỉnh Đông Á, Diễn đàn An ninh khu vực ASEAN và Diễn đàn hợp tác Châu Á - Thái Bình Dương, trong đó Nga tham gia tích cực.

Matxcơva và Hà Nội cam kết mạnh mẽ đối với nỗ lực tạo dựng tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương một cấu trúc an ninh bình đẳng và không thể chia cắt, phù hợp với thực tế hiện đại, dựa trên các chuẩn mực được công nhận chung của luật pháp quốc tế. Về vấn đề này, chúng ta không khỏi lo ngại về toan tính của một số quốc gia nhằm hình thành mạng lưới các khối liên minh hẹp trong khu vực.

Tôi muốn cảm ơn các bạn Việt Nam có lập trường cân bằng về việc giải quyết vấn đề Ukraina. Không thể có giải pháp lâu dài cho vấn đề này thông qua lệnh ngừng bắn hoặc chấm dứt giao tranh trên tuyến giáp ranh. Để có hòa bình lâu dài, cần phải hoá giải tận gốc rễ nguyên nhân gây ra xung đột. Trước hết, cần phải loại bỏ các mối đe dọa đối với an ninh của Nga do sự mở rộng NATO về phía Đông và nỗ lực lôi kéo Ukraina vào khối Liên minh Bắc Đại Tây Dương. Điều quan trọng không kém là đạt được sự tôn trọng đầy đủ đối với quyền con người tại những vùng lãnh thổ vẫn nằm dưới sự kiểm soát của chế độ Kiev, là chính quyền dựng lên sau cuộc đảo chính bằng bạo lực vào năm 2014 và theo đuổi chính sách huỷ hoại mọi thứ liên quan đến nước Nga và thế giới Nga như ngôn ngữ, văn hóa, truyền thống, Chính thống giáo và các phương tiện truyền thông bằng tiếng Nga.

Cơ sở vật chất của quan hệ Nga-Việt Nam được tạo dựng thông qua sự phát triển hợp tác năng động trong thực tiễn. Bất chấp tình hình quốc tế khó khăn và các yếu tố tiêu cực như lệnh trừng phạt chống Nga của Hoa Kỳ và các quốc gia không thân thiện khác, kim ngạch thương mại song phương giữa Nga và Việt Nam vẫn tăng trưởng đều đặn. Ví dụ, trong năm 2024, mức tăng trưởng đã đạt 20,2%.

Thành quả tăng trưởng này phần lớn là nhờ việc thực hiện nhất quán các điều khoản của Hiệp định thương mại tự do giữa Liên minh kinh tế Á-Âu mà Nga là thành viên với CHXHCN Việt Nam, văn kiện ký kết vào năm 2015. Về phía mình, chúng tôi luôn ủng hộ việc tăng cường hơn nữa hợp tác giữa EAEU, ASEAN, SCO và các cấu trúc đa phương khác trong khu vực Á-Âu. Chúng tôi tin rằng sự kết hợp những nỗ lực như vậy phù hợp với quá trình hội nhập và liên kết, sẽ không chỉ góp phần vào việc hình thành Quan hệ đối tác Á-Âu mở rộng theo sáng kiến do Tổng thống Vladimir Putin đề xuất vào năm 2015, mà còn cho phép chúng ta thúc đẩy việc tạo dựng cấu trúc an ninh bình đẳng và không thể chia cắt trên toàn lục địa Á-Âu.

Một trong những lĩnh vực then chốt của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Nga-Việt Nam là hợp tác trong lĩnh vực nhiên liệu và năng lượng. Trong hơn bốn thập kỷ qua, ngọn cờ đầu trong lĩnh vực này là liên doanh Vietsovpetro. Trong khuôn khổ dự án đó, công ty Zarubezhneft của Nga và Tổng Công ty dầu khí cùa Việt Nam đang khai thác thành công các mỏ hydrocarbon tại Việt Nam, còn công ty Rusvietpetro có sự tham gia của Vietsopetro đang hoạt động hiệu quả tại Khu tự trị Nenets của Liên bang Nga. Công ty Gazprom của Nga-công ty hàng đầu thế giới về sản xuất khí đốt tự nhiên, cũng đang hoạt động trên thềm lục địa của Việt Nam.

Chúng tôi tự hào về những hoạt động liên doanh khởi đầu trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp có tỷ phần công nghệ hiện đại và tiên tiến cao. Tại Đà Nẵng, nhà máy sản xuất xe GAZ mang thương hiệu Nga đã đi vào hoạt động, trong đó có một số xe được xuất khẩu sang các nước lân cận. Tập đoàn Nhà nước Rosatom đang triển khai dự án xây dựng Trung tâm Khoa học và Công nghệ Hạt nhân tại Việt Nam và sẵn sàng tham gia xây dựng nhà máy điện hạt nhân trên cơ sở quyết định gần đây của lãnh đạo Việt Nam - xây dựng năng lượng hạt nhân thành một ngành riêng của nền kinh tế quốc dân.

Các hoạt động trong nhiều năm qua của Trung tâm Nghiên cứu và Công nghệ nhiệt đới chung Nga-Việt, nơi tiến hành những công trình nghiên cứu độc đáo trong các lĩnh vực y học, sinh thái và khoa học vật liệu, cũng xứng đáng được biểu dương đánh giá cao.

Cùng với những kết quả đạt được mang lại lợi ích cho cả hai bên từ sự hợp tác trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực giáo dục. Hoạt động đào tạo cho các công dân Việt Nam tại các trường đại học Nga bằng ngân sách liên bang trong khuôn khổ hạn ngạch đặc biệt của Chính phủ Nga đã chứng tỏ hiệu quả rõ rệt. Trong mỗi năm học mới đều có thêm hàng ngàn thanh thiếu niên Việt Nam được hưởng lợi ích từ cơ hội này. Hiện nay hai bên đang cùng phối hợp nỗ lực để xây dựng trường học tiếng Nga đầu tiên tại Hà Nội. Những người Việt Nam biết tiếng Nga và những người Nga am hiểu tiếng Việt đóng vai trò như đầu tàu thúc đẩy nhân dân hai nước chúng ta ngày càng gần gũi hiểu biết nhau nhiều hơn. Chúng tôi rất coi trọng giao lưu văn hóa, biết rằng âm nhạc, điện ảnh và văn học Nga rất được ưa chuộng tại Việt Nam. Ở Nga, nhiều thế loại nghệ thuật đặc sắc của Việt Nam vẫn luôn được quan tâm.

Giao lưu trực tiếp giữa con người với nhauluôn là sự trợ giúp thực sự cho mục đích nhân đạo. Đất nước Việt Nam nổi tiếng với truyền thống hiếu khách. Mỗi khi đến Việt Nam, mọi người luôn cảm thấy như đang ở giữa những người bạn. Bản thân tôi từng cảm nhận được điều này không chỉ một lần. Việc nối lại các chuyến bay thẳng giữa hai nước đã thúc đẩy gia tăng lượng du khách. Năm 2024, có khoảng 232 nghìn người Nga đến thăm Việt Nam, tăng gần 85% so với năm trước. Số lượng du khách Việt Nam đến với đất nước chúng tôi cũng ngày càng tăng. Điều đáng mừng là tần suất các chuyến bay ngày càng tăng và phạm vi hoạt động ngày càng mở rộng.

Nói về địa lý, trong khi Nga là quốc gia có diện tích lãnh thổ lớn nhất thế giới, tôi không thể không nhắc đến sự đóng góp to lớn vào sự phát triển quan hệ hữu ích của các chủ thể Liên bang Nga với các thành phố và tỉnh của Việt Nam. Duy trì mối quan hệ hợp này đặc biệt tích cực là các khu vực Matxcơva, Saint-Peterburg, Kaluga và Ulyanovsk.

Hiện nay, hai nước chúng ta đang phải giải quyết những nhiệm vụ mới ngày càng hệ trọng. Những nhiệm vụ đó xuất phát từ chính cuộc sống, từ chính logic phát triển quan hệ quốc tế hướng tới triển vọng rộng lớn và tươi sáng của mối quan hệ bình đẳng và cùng có lợi giữa các quốc gia vì lợi ích của sự sáng tạo và phát triển chung. Đó cũng chính là mô hình quan hệ mà Nga và Việt Nam đang xây dựng. Chúng ta hướng tới tương lai với niềm tự tin và lạc quan. Cùng với các bạn Việt Nam, chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực khai thác hiện thực hóa tiềm năng của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì củng cố thế giới đa cực và tương lai thịnh vượng chung.