Pakistan thử thách sự kiên nhẫn của phương Tây khi nhập khẩu năng lượng từ Nga

Pakistan gần đây đã bắt đầu hợp tác với Nga, theo đó Islamabad nhận được nguồn cung cấp năng lượng từ Moscow. Cách phương Tây phản ứng có thể quyết định liệu thỏa thuận có hiệu quả hay không, theo hãng tin tức Đức DW.

Ảnh minh họa.

Pakistan đang đa dạng hóa nguồn cung cấp năng lượng và gần đây đã bắt đầu nhập khẩu dầu và khí đốt của Nga. Điều này đã tạo ra một làn sóng phấn khích khi nhiều người cho rằng những mặt hàng nhập khẩu này có giá rẻ hơn. Tuy nhiên, các nhà phân tích tin rằng những nguồn cung như vậy không phải là không có những thách thức về kỹ thuật, tài chính và chính trị.

Đại sứ quán Nga tại Pakistan đã đăng trên nền tảng truyền thông xã hội X, trước đây gọi là Twitter, vào tháng trước rằng Islamabad đã nhận được chuyến hàng khí hóa lỏng (LPG) đầu tiên từ Nga. Moscow đã giao 100.000 tấn LPG cho Pakistan thông qua Đặc khu kinh tế Sarakhs của Iran, bài viết xác nhận.

Thủ tướng Pakistan lúc bấy giờ, Shehbaz Sharif, đã gọi sự xuất hiện của dầu thô Nga là một "ngày biến đổi" đối với đất nước đang chìm trong khủng hoảng.

Ông viết trên X: "Tôi đã thực hiện một lời hứa khác của mình với đất nước. Đây là chuyến hàng chở dầu đầu tiên của Nga đến Pakistan và là sự khởi đầu cho mối quan hệ mới giữa Pakistan và Liên bang]Nga".

Nhưng nhiều người tin rằng sự lạc quan của chính quyền cũ và mới ở Pakistan không thực tế như người ta tưởng vì những hàng nhập khẩu như vậy có thể đặt ra một số thách thức đối với nền kinh tế Pakistan đang thiếu tiền mặt bên cạnh việc tạo ra các vấn đề chính trị cho Islamabad, đặc biệt là với cuộc xung đột đang diễn ra tại Ukraine.

Phương Tây, vốn đã rời xa nguồn cung cấp năng lượng của Nga kể từ khi Moscow xung đột với nước láng giềng vào tháng 2/2022, có cái nhìn mờ mịt về những kẻ tư lợi từ các vấn đề kinh tế của Nga.

Những thách thức kỹ thuật

Pakistan đã nhập khẩu dầu và khí đốt từ các nước Ả Rập và cơ sở hạ tầng kỹ thuật cũng được xây dựng để đảm bảo việc nhập khẩu này từ khu vực vùng Vịnh. Nhưng một số ước tính cho thấy dầu thô của Nga có giá 60 USD/thùng và dầu mua từ vùng Vịnh là 84 USD/thùng.

Ông Rana Abrar Khalid, một nhà phân tích tại Islamabad, tin rằng Pakistan không có đủ năng lực kỹ thuật để lọc dầu thô nặng của Nga. Ông nói với DW rằng các nhà máy lọc dầu của Pakistan có thể tinh chế dầu thô nhẹ nhập khẩu từ vùng Vịnh, trong khi dầu của Nga rất nặng, có nghĩa là nó không thể được xử lý dễ dàng thông qua mạng lưới các nhà máy lọc dầu của Pakistan.

“Pakistan đã cố gắng thực hiện việc pha trộn dầu thô nặng của Nga với dầu thô nhẹ từ vùng Vịnh nhưng thí nghiệm đã không thành công hoàn toàn”, ông nói.

Ông Khalid cho rằng Pakistan sẽ phải xây dựng các nhà máy lọc dầu thô như của Nga, điều này có thể cần rất nhiều tiền. Hoặc họ có thể chuyển đổi các nhà máy lọc dầu hiện có theo cách có thể lọc dầu thô của Nga. Điều này đòi hỏi ít đầu tư hơn.

Một chuyên gia giấu tên có liên kết với một cơ quan chính phủ đã chứng thực những gì Khalid nói. Ông khẳng định với DW rằng các nhà máy lọc dầu của Pakistan có công suất lọc dầu hạn chế trong khi công suất của Ấn Độ cao hơn nhiều.

Quan chức này cho biết: “Bên cạnh đó, dầu của Nga sản xuất ra lượng dầu lò cao lên tới 45%, trong khi Pakistan chỉ cần 15% dầu lò để phát điện. Số dầu thừa này được bán với giá rẻ mạt và cũng rất khó tìm được người mua”.

Theo báo cáo của The Express Tribune, một tờ nhật báo tiếng Anh có trụ sở tại Pakistan, có 5 nhà máy lọc dầu lớn có tổng công suất lắp đặt chỉ hơn 417.000 thùng/ngày ở Pakistan. Nhưng các nhà máy lọc dầu này chỉ hoạt động với một nửa công suất lắp đặt.

Một báo cáo năm 2021 của Cơ quan Quản lý Thương mại Quốc tế Mỹ (ITA) lưu ý: “Tổng công suất lọc dầu của Pakistan là khoảng 400.000 thùng/ngày, tương đương khoảng 19 triệu tấn dầu thô/năm. Tuy nhiên, nguồn cung chỉ là 11,6 triệu tấn/năm. Điều này đi ngược lại nhu cầu hiện tại là 20 triệu tấn/năm”.

Nhu cầu năng lượng của Pakistan

Nhu cầu năng lượng của Pakistan đang tăng lên. Theo báo cáo của ITA: "Năm 2019, nước này khai thác 4,3 triệu tấn dầu thô, chỉ đáp ứng 20% tổng nhu cầu xăng dầu của cả nước. Trong khi 80% còn lại được đáp ứng thông qua nhập khẩu dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ tinh chế trị giá 15-16 tỷ USD mỗi năm. Nó chỉ ra rằng khí đốt tự nhiên đóng góp 38% tổng nguồn cung cấp năng lượng sơ cấp của đất nước. Tổng sản lượng khí đốt trong nước dao động khoảng 4 tỷ feet khối mỗi ngày (bcfd) trong khi nhu cầu trong nước ước tính khoảng 6-8 bcfd".

Theo Burshane LPG (Pakistan) Limited: "Tổng nhu cầu LPG hàng năm ở Pakistan ước tính khoảng 1,4 triệu tấn, trong đó khoảng 876.000 tấn được sản xuất trong nước và số còn lại cần phải nhập khẩu từ các nước láng giềng. Trong khi nhu cầu LPG trong nước không ngừng tăng thì sản lượng trong nước lại trì trệ, nên mỗi khi nhu cầu trong nước tăng thì nhập khẩu sẽ có xu hướng tăng”.

Phức tạp vì lệnh trừng phạt

Để đáp trả hành động của Nga tại Ukraine, phương Tây đã áp đặt lên Moscow một số biện pháp trừng phạt khiến các nước như Pakistan khó có thể giao thương với Nga. Ví dụ, ông Khalid nhấn mạnh rằng các công ty hoặc Chính phủ Pakistan không thể thực hiện thanh toán thông qua hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.

Ông nói: “Nga có phương thức thanh toán riêng nhưng Pakistan không thể làm theo”.

Cũng có thể Pakistan sẽ phải tiết lộ giá dầu và khí đốt chính xác của Nga cho Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nhưng Bộ trưởng Tài chính Pakistan, Tiến sĩ Shamshad Akhtar, đã bác bỏ điều này. Bà nói với DW rằng không có điều kiện nào như vậy trong thỏa thuận của chúng tôi với IMF, đồng thời cho biết thêm quốc gia này có đủ thanh khoản để thực hiện tất cả các khoản thanh toán.

Trả lời câu hỏi về phương thức thanh toán, bà trả lời: "Tất cả các khoản thanh toán cho hàng nhập khẩu, bao gồm cả dầu và khí đốt, đều được thực hiện bằng USD".

Cái nhìn mờ mịt của phương Tây

Nhiều người tin rằng Pakistan đang thiết lập lại mối quan hệ với Washington. Islamabad đã nhận được gói hỗ trợ từ IMF trong những tháng gần đây. Quốc gia này cũng đang đảm bảo các khoản vay từ Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển châu Á và các tổ chức tài chính khu vực và toàn cầu khác. Nhiều người ở Pakistan tin rằng sự hỗ trợ tài chính như vậy dành cho Pakistan không thể thực hiện được nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ và các đồng minh.

Tiến sĩ Noor Fatima, chuyên gia từ Đại học Hồi giáo Quốc tế ở Islamabad, cho rằng Washington đang theo dõi chặt chẽ các thương vụ dầu khí này. Bà nói với DW rằng, họ đã hỏi Pakistan về chi tiết của những thỏa thuận như vậy, và nói thêm rằng, Mỹ lo ngại rằng những thỏa thuận như vậy có thể đẩy Pakistan tiến gần Moscow hơn.

Bà Fatima nói: “Mỹ sẽ không bao giờ vui mừng nếu chúng tôi xích lại gần Nga hơn hoặc thực hiện thương mại với Moscow. Nhưng chúng tôi phải ưu tiên lợi ích quốc gia của mình thay vì chú ý đến áp lực của Mỹ".

Tuy nhiên, Tiến sĩ Zafar Nawaz Jaspal của Đại học Quaid e Azam ở Islamabad lo ngại rằng nếu Pakistan xích lại gần Nga hơn hoặc tiếp tục mua dầu khí từ Moscow, Washington có thể áp đặt các lệnh trừng phạt gián tiếp lên nước này. Ông nói với DW rằng Mỹ cũng có thể gây áp lực lên các tổ chức tiền tệ quốc tế để tạo ra những khó khăn tài chính cho Pakistan.

Đỗ Khánh (Theo DW)