Người ''tố cáo'' thầm lặng ở xứ Bạch Dương

Giữa hành lang dài của Trung tâm thương mại Hà Nội – Moscow, nơi tiếng trò chuyện của người Việt hòa vào âm thanh lạnh lẽo của thành phố Moskva, Nguyễn Đức Phán thường xuất hiện với dáng đi rất riêng...

Anh bước hơi nhanh, hơi khom, có chút lật đật nhưng chắc chắn, như dấu vết của những năm tháng chống chọi với gió tuyết trên đất Nga. Dáng đi ấy thuộc về một người từng trải, một người đã sống gần nửa đời nơi xứ người – từ thời còn là sinh viên ở Liên bang Xô Viết cho đến nước Nga hiện đại hôm nay. Những biến động lịch sử không khiến anh trở nên khắc khổ, chỉ khiến anh trầm hơn, điềm đạm hơn, sống lặng mà ngay thẳng. Nhưng chính lúc cuộc sống tưởng như bình lặng nhất, một cơn bão âm thầm lại bất ngờ tìm đến.

Câu chuyện bắt đầu từ năm 2018, khi doanh nghiệp nhỏ của anh Phán bị kiểm tra hành chính. Hai lao động người Việt bị cho là thiếu giấy tờ đầy đủ. Cuối năm, tòa án Nga xử phạt công ty anh hai khoản phạt lớn – mỗi khoản lên đến bốn trăm nghìn rúp. Với một doanh nghiệp nhỏ, số tiền ấy như một hòn đá quá nặng. Anh cố xoay xở, nhưng thời hạn sáu mươi ngày trôi qua mà tiền vẫn chưa gom đủ. Anh hy vọng mọi chuyện có thể kéo dài một chút, có thể thương lượng được chút nào đó. Nhưng anh không ngờ rằng chính sự chậm trễ ấy lại trở thành cửa ngõ mở ra một bi kịch.

Ngày 6 tháng 5 năm 2019, hồ sơ thi hành án được chuyển cho một chấp hành viên tên Vladimir Butyrin. Ít lâu sau, người đàn ông đó xuất hiện tại cửa hàng của anh trong trung tâm thương mại. Giọng ông ta lạnh lẽo như kim loại: “Công ty chưa trả phạt. Theo luật sẽ bị phạt tiếp, có thể gấp đôi.” Lời nói ấy khiến tim anh thắt lại. Anh hiểu luật, hiểu trách nhiệm, nhưng tình cảnh lúc đó thật sự quá khó khăn.

Rồi đến ngày 24 tháng 6, Butyrin quay lại. Lần này ông ta mang theo hai biên bản xử phạt mới, lạnh lẽo như hai bản cáo trạng treo lơ lửng trên đầu anh. Sau khi viết vài dòng, ông ta ngẩng lên, nhìn thẳng vào mắt anh, nói nhỏ nhưng rõ từng chữ:

“Nếu anh đưa tôi bốn trăm nghìn rúp, tôi sẽ xé hết. Không hồ sơ. Không tòa án. Không ai biết.”
Câu nói bật ra nhẹ như gió, nhưng sắc như dao. Anh Phán không trả lời ngay. Nhưng khi đứng trước nguy cơ tài khoản bị phong tỏa, xe bị kê biên và doanh nghiệp nhỏ bé có thể sụp đổ bất cứ lúc nào, anh đành gật đầu. Họ hẹn nhau vào ngày 5 tháng 7 tại ngay trung tâm thương mại quen thuộc. Một cuộc hẹn đầy bóng tối.

Đến ngày hẹn, anh chỉ gom được năm mươi nghìn rúp. Anh đến sớm, lòng đầy nặng nề. Trong áo khoác là chiếc máy ghi âm nhỏ mà anh xem như phao cứu sinh. Khi Butyrin đến, hắn nhìn quanh kiểm tra camera rồi mở tập hồ sơ, hất nhẹ đầu ra hiệu. Anh đặt số tiền ít ỏi vào tập giấy. Hắn đóng lại, rồi bỏ đi như thể một việc bình thường. Nhưng đối với anh, đó là giây phút mọi thứ trong anh bật lên tiếng nói phản kháng. Anh hiểu rằng nếu không dừng lại, cả cuộc đời sẽ bị trói vào bàn tay của người đàn ông ấy.

Ngay ngày hôm sau, anh Phán bước vào cơ quan an ninh Nga. Tay anh run nhẹ, nhưng chữ ký trên lá đơn tố cáo lại rất dứt khoát. Anh trình bày mọi chuyện, đưa ra bản ghi âm cuộc đối thoại. Và thế là một kế hoạch được dựng lên – kế hoạch để giăng bẫy kẻ nhận hối lộ.

Ngày 10 tháng 7, anh được trang bị mười nghìn rúp thật, ba trăm bốn mươi nghìn rúp tiền mô phỏng, một máy ghi âm giấu kín và một camera cúc áo. Những điều tra viên Nga ít nói, nhưng ánh mắt họ cho thấy họ nghiêm túc và tin vào lời anh. Chính điều đó tiếp thêm can đảm cho anh bước vào cuộc gặp cuối cùng với Butyrin.

Họ gặp nhau tại trung tâm thương mại rồi cùng rời khỏi đó, đi dần vào khu rừng nhỏ phía sau – nơi Butyrin tin rằng không ai theo dõi. Giữa những tán cây thưa, Butyrin dừng lại, mở tập hồ sơ và nhìn anh với ánh mắt thúc giục. Như lần trước, anh đặt tiền vào. Ngay lập tức, Butyrin xé nát hai biên bản xử phạt, ném vào thùng rác. Hành động dứt khoát, không một chút lưỡng lự, như thể luật pháp chỉ là những tờ giấy có thể bị tiêu hủy trong vài giây.

Khi hắn quay bước về phía chiếc xe đang đậu, ba bóng người bất ngờ xuất hiện. Cảnh sát và an ninh từ hai phía lao tới. Butyrin giật mình, ném tập hồ sơ xuống đường rồi bỏ chạy trong tuyệt vọng. Nhưng chạy sao thoát? Chỉ vài giờ sau, hắn bị bắt ngay tại văn phòng làm việc, vẫn còn nguyên bộ quần áo sáng nay hắn mặc.

Tại tòa, Butyrin cúi đầu nhận tội. Mọi bằng chứng – ghi âm, video, tiền mô phỏng, biên bản bị xé – đều trùng khớp tuyệt đối với lời khai của anh Phán. Tòa tuyên năm năm tù giam, hai triệu rúp tiền phạt, ba năm cấm đảm nhiệm chức vụ công và tước cấp bậc công vụ. Khi rời phòng xử, anh Phán không cười, cũng không tỏ ra hả hê. Anh chỉ thấy một sự nhẹ nhõm lặng lẽ - như người vừa đặt xuống một tảng đá nặng đã đè lên mình quá lâu.

Ngày hôm sau, người ta lại thấy anh đi trong hành lang của trung tâm thương mại. Vẫn dáng đi lật đật mà chắc nịch ấy. Nhưng trong ánh mắt anh, có chút gì sáng hơn: Một sự bình thản của người đã vượt qua nỗi sợ, của người dám đứng lên bảo vệ điều đúng đắn dù mình chỉ là một cá nhân nhỏ bé giữa thành phố rộng lớn này.

Anh không phải anh hùng. Anh chỉ là một người Việt bình thường, chọn đứng thẳng trước bất công. Và đôi khi, chỉ từng ấy thôi… cũng đủ để tạo nên một câu chuyện đáng để kể lại nhiều lần.

Nguồn: Câu chuyện có thật, dựa trên tài liệu điều tra và quyết định của cơ quan tố tụng LB Nga.

*) Tên nhân vật chính đã được thay đổi để đảm bảo tính riêng tư.

 
Hà An

BBT Baonga.com