Nga phản ứng khi Séc đổi lời về căng thẳng ngoại giao

Tổng thống Séc bất ngờ minh oan cho tình báo Nga sau nhiều ngày im lặng liên quan đến vụ nổ kho đạn năm 2014.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga cho rằng, Séc nên có công bố công khai về "nỗi oan" của tình báo Nga trong vụ nổ kho đạn Vrtebice hồi năm 2014, sau khi Tổng thống Cộng hòa Séc vừa phủ nhận các cáo buộc trước đó của Chính phủ nước này.

Tổng thống Séc Milos Zeman

Cụ thể, trong tuyên bố ngày 25/4, người phát ngôn Maria Zakharova cho rằng, Praha phải cho cộng đồng thế giới biết chính xác những gì được lưu trữ tại các kho hàng ở làng Vrbetice. Bởi nếu theo các tuyên bố trước đó của giới chức nước này, Séc dường như đã vi phạm công ước Chống mìn trên lãnh thổ của họ.

"Đây là câu hỏi mà cộng đồng thế giới đang cần câu trả lời từ Praha: Chính xác thì kho hàng ở làng Vrtebice đã lưu trữ cái gì? Theo các phương tiện truyền thông đại chúng ở Đức, đây là các kho chứa mìn" - bà Zakharova nói.

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga, các quốc gia đã ký kết Công ước chống mìn không được giữ vũ khí như vậy trên lãnh thổ của họ. Như vậy, vấn đề ở vụ nổ năm 2014 cần được làm sáng tỏ lại. Cộng đồng thế giới nên làm rõ những chuẩn mực nào của luật pháp quốc tế bị vi phạm trong trường hợp này.

Thông tấn TASS cho hay, Công ước Cấm sử dụng, Tàng trữ, Sản xuất và Chuyển giao các loại mìn sát thương và tiêu hủy chúng có hiệu lực vào ngày 1 tháng 3 năm 1999. Đến nay, nó có 164 quốc gia thành viên, bao gồm cả Cộng hòa Séc.

Trong một tuyên bố vào cùng ngày, Tổng thống Séc đã vừa có động thái minh oan cho tình báo Nga khi đảo ngược cáo buộc của Chính phủ nước này trước đó rằng Nga dính líu vào vụ nổ ở Vrtebice, dẫn tới căng thẳng ngoại giao chưa từng thấy giữa hai nước.

Tổng thống Séc Milos Zeman mới đây nêu rõ, không có bất cứ một báo cáo quốc gia nào đề cập đến việc người Nga liên quan đến vụ nổ kho vũ khí ở Vrbetice năm 2014.

Theo ông, cuộc điều tra về nguyên nhân của vụ nổ kho vũ khí ở Vrtbetice hồi tháng 10/2014 vẫn đang tiếp tục diễn ra và không loại trừ trường hợp "đây chỉ là tai nạn đơn thuần". Ông Milos Zeman nhấn mạnh, chỉ nên tin vào kết luận của cuộc điều tra chính thức.

Tổng thống Séc nêu rõ, các báo cáo phản gián, bao gồm cả báo cáo không công khai trong vòng 6 năm qua tại Séc, chưa bao giờ đề cập đến việc đặc vụ tình báo quân đội Nga liên quan đến vụ nổ tại Vrtbetice.

"Dù giả thiết là tai nạn hay liên quan đến các đặc vụ nước ngoài thì Séc cũng sẽ điều tra kỹ lưỡng" - Tổng thống Milos Zeman lưu ý.

Ông cũng đồng thời bình luận rằng, các sự kiện đáng tiếc gần đây có thể là một "trò chơi" nào đó của các "cơ quan đặc biệt", gây hậu quả nghiêm trọng cho Séc.

Tổng thống Séc không nói lý do vì sao ông không lên tiếng ngay khi cáo buộc được đưa ra mà chỉ bình luận về điều này khi căng thẳng ngoại giao giữa Nga và Séc đã ở mức không thể cứu vãn. 

Đáng chú ý cáo buộc đưa ra nhằm vào giới tình báo Nga được công bố bởi chính Thủ tướng Séc Andrej Babis. Hôm 20/4, ông Babis nói sẽ giải mật các điều tra cho thấy tình báo Nga liên quan đến vụ việc này. Tuy nhiên, một ngày sau đó, ông cho biết báo cáo phản gián về vụ nổ ở Vrtbetice sẽ không thể được công bố vì lý do an ninh quốc gia.

Ông Babis chỉ nói thêm: "Vụ nổ không phải là hành động khủng bố. Nga không tấn công Séc. Đây là cuộc tấn công nhằm vào một lô hàng của nhà buôn vũ khí người Bulgaria, người định bán lại nó."

Thủ tướng Séc cũng nhấn mạnh "sự hiện diện của GRU (tình báo quân đội Nga) tại Séc là "không thể chấp nhận". Theo ông, các đặc vụ GRU cải trang thành nhà buôn vũ khí, đã tiếp cận kho vũ khí và đặt chất nổ ở đó. Vụ nổ đáng lẽ được tiến hành ngoài lãnh thổ Séc.

Bình luận về những cáo buộc có phần mơ hồ này, cựu Tổng thống Séc Vaclav Klaus, người tiền nhiệm của ông Milos Zeman đã nói đây là các cáo buộc khiến ông cảm thấy xấu hổ và căng thẳng ngoại giao với Nga chỉ là cách để chính quyền đương nhiệm ghi điểm với NATO và phương Tây. Ông Klaus còn cho rằng, căng thẳng ngoại giao với Nga, một cường quốc trên thế giới, là điều "kém thông minh" và khiến Séc tự thể hiện rằng, họ không có khả năng đưa ra bất cứ chính sách đối ngoại hợp lý nào.

Ông Klaus nói với nhật báo Blesk rằng hành động của chính quyền Séc trong tình huống này có vẻ vội vàng. Ông cho rằng "trước khi có thể đưa ra bất kỳ kết luận cơ bản nào liên quan đến sự cố Vrbetice, ban lãnh đạo đất nước" lẽ ra phải chờ đợi những số liệu và sự kiện thực sự nghiêm túc. "

Cho đến nay, căng thẳng giữa Nga và Séc dường như đã tới hồi kết khi số nhân viên làm việc tại Đại sứ quán Nga ở Praha và tại Đại sứ quán Séc ở Moscow giảm xuống mức kỉ lục - mỗi bên còn 7 người.

Ông Putin ký sắc lệnh nóng về nhân viên đại sứ

Tổng thống Nga Vladimir Putin vừa ký sắc lệnh hạn chế số lượng người Nga được làm việc tại đại sứ quán của các quốc gia được cho là có thái độ không thiện chí đối với Nga.

Nga phản ứng trước các nỗ lực thiếu thiện chí với Nga

“Hợp đồng lao động với các cá nhân làm việc tại sứ quán, tổ chức ngoại giao vượt quá số lượng cho phép của chính quyền sẽ bị thanh lý ngay cả khi nó được kí ở thời điểm trước khi sắc lệnh trên được ban hành. Những lệnh giới hạn này được áp dụng với những quốc gia không có thiện chí với Nga”, thông cáo trên trang mạng của Bộ Ngoại giao Nga cho hay.

Sắc lệnh này sẽ có hiệu lực ngay lập tức và chỉ hết hạn khi có thông báo mới.

Hành động trên của Nga được đưa ra vào thời điểm căng thẳng ngoại giao giữa Nga và các nước EU, Mỹ đang leo thang.

Cách đây ít lâu, Washington đã trục xuất 10 nhà ngoại giao Nga liên quan đến cáo buộc can thiệp bầu cử Mỹ 2020 và một vụ tấn công mạng nhằm vào các cơ quan liên bang. Ngay sau đó là căng thẳng đáp trả ngoại giao qua lại với Séc và các nước Baltic như  Litva, Latvia và Estonia, và thành viên châu Âu Ba Lan.

Huy Vũ