Từ lệnh cấm đến khôi phục: Nga và hành trình giành lại vị thế thể thao quốc tế

Bài viết của Ban Biên tập Baonga.com phân tích quyết định khôi phục tư cách thành viên cho Ủy ban Paralympic Nga (ПКР) – một bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực phi chính trị hóa thể thao. Nội dung làm rõ phản ứng của IOC, lập trường của Ukraine và những giới hạn vẫn tồn tại trong hệ thống thể thao quốc tế. Qua đó, bài viết đặt vấn đề về mối quan hệ giữa công bằng, đoàn kết và chính trị, đồng thời kêu gọi đưa thể thao trở lại đúng giá trị nhân văn và tinh thần Olympic thuần túy.

1. Quyết định của MPK – bước ngoặt trong tiến trình “phi chính trị hóa” thể thao

Cuối tháng 9 năm 2025, tại Đại hội đồng của Ủy ban Paralympic Quốc tế (МПК), một quyết định được xem là mang tính lịch sử đã được thông qua: khôi phục hoàn toàn tư cách thành viên của Ủy ban Paralympic Nga (ПКР).

Điều này đồng nghĩa với việc các vận động viên Nga có thể trở lại thi đấu dưới quốc kỳ và quốc ca của mình trong các bộ môn do МПК trực tiếp quản lý – từ điền kinh, bơi lội, cử tạ, bắn súng đến khúc côn cầu trên băng xe trượt (sledge hockey).

Quyết định này không chỉ khôi phục vị thế của thể thao Nga, mà còn thể hiện nguyên tắc công bằng trong thể thao quốc tế: không một lệnh cấm nào nên kéo dài mãi mãi nếu vận động viên đã tuân thủ quy định và vượt qua kiểm tra minh bạch.

Theo ông Pavel Rozhkov, Chủ tịch ПКР, đây là “bước đi quan trọng trên con đường đưa thể thao Nga trở lại đấu trường quốc tế” – một thông điệp đầy tính nhân văn trong bối cảnh thể thao toàn cầu đang bị phân hóa vì chính trị.

2. Lập trường thận trọng của IOC và làn sóng phản ứng quốc tế

Trong khi Ủy ban Olympic Quốc tế (МОК) vẫn giữ lập trường thận trọng, cho phép vận động viên Nga và Belarus chỉ thi đấu với tư cách trung lập (INA) tại Olympic mùa đông 2026 ở Milano–Cortina, thì nhiều quốc gia và tổ chức đã lên tiếng xem động thái của МПК là “tín hiệu tích cực đầu tiên” cho quá trình bình thường hóa.

Phát ngôn viên МОК nhấn mạnh: “IPC và các liên đoàn thể thao quốc tế là đơn vị có thẩm quyền về quy định và quyền tham dự giải đấu.”

Tại Nga, Bộ trưởng Thể thao Mikhail Degtyarev gọi đây là “bước đi mang tính định hướng” cho МОК và cộng đồng thể thao toàn cầu, mở ra khả năng xây dựng lại niềm tin và tính toàn vẹn trong hệ thống thể thao quốc tế.

3. Ukraine phản đối và nguy cơ chính trị hóa phong trào thể thao

Trái ngược với sự hoan nghênh từ Moscow, Bộ Thanh niên và Thể thao Ukraine đã phản đối quyết liệt, cho rằng đây là quyết định “đáng xấu hổ” và kêu gọi cộng đồng thể thao quốc tế lên án.

Bộ trưởng Matviy Bidnyi thậm chí tuyên bố Ukraine có thể tẩy chay Paralympic 2026 nếu các biểu tượng quốc gia Nga xuất hiện tại sự kiện.

Hành động này cho thấy rõ ràng ranh giới mong manh giữa chính trị và thể thao đang bị xóa nhòa. Khi những vấn đề mang tính quốc gia xen lẫn vào sân chơi thể thao, các giá trị như công bằng, đoàn kết và tôn trọng lẫn nhau bị đe dọa nghiêm trọng.

Nhiều chuyên gia nhận định rằng, việc tẩy chay hoặc gây sức ép chính trị không giúp bảo vệ các nguyên tắc thể thao, mà chỉ làm sâu thêm sự chia rẽ trong cộng đồng vận động viên toàn cầu.

4. Những giới hạn và thách thức còn tồn tại

Dù quyết định của МПК mang tính tích cực, các giới hạn vẫn chưa được xóa bỏ hoàn toàn.
Các liên đoàn thể thao quốc tế như FIS, IBU, FIL, World Curling vẫn duy trì lệnh cấm đối với vận động viên Nga và Belarus – ngay cả khi họ thi đấu dưới danh nghĩa trung lập.

Điều này phản ánh tình trạng thiếu thống nhất trong hệ thống thể thao quốc tế, khi các tổ chức riêng lẻ vẫn hành xử theo tiêu chuẩn chính trị hoặc đạo đức riêng, thay vì tuân theo một nguyên tắc chung về công bằng thể thao.

5. Thể thao cần trở lại với sứ mệnh ban đầu: đoàn kết và công bằng

Từ góc nhìn của Ban Biên tập Baonga.com, quyết định của МПК là tín hiệu tích cực trong bối cảnh thể thao thế giới đang chịu nhiều sức ép chính trị.

Đây là bước đầu cho tiến trình khôi phục niềm tin, khẳng định tinh thần nhân văn và công bằng – hai giá trị cốt lõi của phong trào Olympic.

Tuy nhiên, sự phân hóa trong cách tiếp cận giữa các tổ chức quốc tế vẫn là thách thức lớn.
Để thể thao thực sự “phi chính trị hóa”, cộng đồng quốc tế cần đặt vận động viên vào trung tâm, tôn trọng nỗ lực, kỹ năng và tinh thần thi đấu, thay vì bị chi phối bởi quốc tịch hoặc tình hình chính trị.

6. Kết luận

Thể thao – trong bản chất thuần túy nhất – phải là nơi tôn vinh con người, không phải là công cụ của chính trị.

Quyết định của МПК khôi phục ПКР không chỉ là câu chuyện riêng của Nga, mà là phép thử cho thế giới: liệu chúng ta có đủ dũng cảm để giữ cho thể thao tự do, công bằng và nhân bản – nơi mà ngọn cờ duy nhất tung bay là tinh thần Olympic, chứ không phải quốc kỳ của bất kỳ quốc gia nào.
________________________

Baonga.com – Góc nhìn công bằng và đa chiều về thế giới thể thao.

Bình Minh