Thượng đỉnh Alaska: có thể cho Nga điểm 10+

Thượng đỉnh Nga – Mỹ tại Alaska: nếu nhìn nhận về phía Nga, thì cái lợi cho Nga nhiều hơn. Có thể hoàn toàn tự tin cho điểm 10+; Tổng thống Nga đã cho thấy một bài học về cách giành chiến thắng hoàn toàn, ngay cả lúc đầu đã ở trong một tình thế rất gay go.

Thượng đỉnh Nga – Mỹ tại Alaska vẫn tiếp tục làm dậy sóng và khuấy động giới chuyên gia và công chúng thế giới, mặc dù không ai biết chính xác về kết quả chi tiết cũng như những thỏa thuận nào đạt được và những thỏa thuận nào không hay chưa đạt được.

Khách mời của Sputnik hôm nay là PGS-TS sử học Hoàng Giang, chuyên gia về các vấn đề quốc tế và toàn cầu.

Kết quả thực sự vẫn là một ẩn số

- Sputnik: Thưa PGS-TS Hoàng Giang, sau khi Thượng đỉnh Nga-Mỹ tại Alaska kết thúc, có thể nói, những gì diễn ra, những gì được tuyên bố càng làm cho cộng đồng thế giới, trước hết là giới báo chí và chuyên gia đoán già đoán non. Bà có đánh giá chung như thế nào về tâm trạng chung sau khi cuộc họp báo kết thúc?

- PGS-TS sử học Hoàng Giang, chuyên gia về các vấn đề quốc tế và toàn cầu:

Có thể nói, cộng đồng thế giới càng rối hơn thời điểm trước khi Thượng đỉnh diễn ra, bởi vì cho đến thời điểm này, kết quả thực sự của cuộc gặp Thượng đỉnh, được đánh giá là mang tính lịch sử này vẫn còn là một ẩn số, một bài toán khó.

Chúng ta đều không biết cụ thể gì cả cả về nội dung đàm phán, cả về các thỏa thuận đạt được, và cả những trở ngại tiếp tục cản trở việc giải quyết xung đột Ukraina.

Phát biểu tại cuộc họp báo chung sau gần 3 tiếng đồng hồ đàm phán, hai vị tổng thống chỉ dùng những từ như "tiến triển đánh kể", tránh đi sâu vào chi tiết và không trả lời câu hỏi của các nhà báo, mặc dù cả Tổng thống Nga cả Tổng thống Mỹ đều đánh giá kết quả đàm phán một cách tích cực. Tổng thống Vladimir Putin nói hội đàm diễn ra “trong bầu không khí mang tính xây dựng và tôn trọng lẫn nhau, rất kỹ lưỡng và hữu ích”. Tổng thống Hoa Kỳ nói cuộc đàm phán là “cực kỳ hiệu quả”.

Những điểm có thể nói chắc chắn

- Và kết quả là, hầu hết tất cả các bài viết, bình luận trên báo chí Mỹ và thế giới đều chỉ là những suy đoán và sự tìm kiếm những ẩn ý đằng sau những tuyên bố ấy. Theo bà thì có thể nói chắc được điều gì?

- Có thể khẳng định chắc chắn rằng chủ đề đàm phán số 1 là quan hệ Nga-Mỹ (việc Tổng thống Putin, phát biểu tại cuộc họp báo chung, đề cập trước tiên về Alaska, về di sản hợp tác trong quá khứ, về các lĩnh vực hợp tác tiềm năng, và đặc biệt là gần ½ bài phát biểu là về mối liên hệ hai nước và tiềm năng hợp tác là minh chứng rõ rệt) và nó nằm trong một bối cảnh mới, khi khó có thể nói Mỹ là cường quốc số 1, là duy nhất.

Trước mắt chúng ta đang hình thành một thế giới đa cực, vai trò của Nga, Trung Quốc, Ấn Độ và các nước BRICS ngày càng tăng. Và trong thế giới mới đã được thiết lập ngự trị nguyên tắc chủ chốt, đó chính là nhân đạo, là công bằng, là đa cực, và các cực chính là Nga - cường quốc quân sự-chính trị chính và Trung Quốc - cường quốc kinh tế chính. Nga và Trung Quốc, có thể nói, đã vượt phương Tây trong hầu hết mọi lĩnh vực. Tôi cho rằng, Alaska là nỗ lực đầu tiên của Tổng thống Trump nhằm kết nối Hoa Kỳ với thế giới mới và đưa Hoa Kỳ trở thành một trong những cực chính của thế giới mới.

Không có nối lại hợp tác, không quan hệ tốt với Nga thì điều này không thể thực hiện được. Hơn nữa, hợp tác với một đất nước rộng lớn và giàu có như Nga rất có lợi cho Mỹ, rất tiềm năng.

Trả lời phỏng vấn cho Fox News, ông Trump đã nói: “Anh biết không, tôi luôn có mối quan hệ tốt đẹp với Tổng thống Putin. Và chúng tôi có thể cùng nhau làm nên những điều tuyệt vời... Anh biết đấy, họ có nguồn tài nguyên đất đai đáng kinh ngạc. Đất hiếm, dầu mỏ, khí đốt, mọi thứ đều tuyệt vời…”

Những phát biểu của các thành viên phái đoàn Nga về kết quả Thượng đỉnh cũng thể hiện rằng quan hệ Nga-Mỹ là chủ đề quan trọng nhất, hơn nữa không thiết lập được mối quan hệ này thì làm sao mà có thể giải quyết vấn đề Ukraina!

"Nga và Hoa Kỳ sẽ tiếp tục xây dựng quan hệ", - ông Kirill Dmitriev, Đặc phái viên của Tổng thống Nga về hợp tác đầu tư với nước ngoài bình luận về hội nghị thượng đỉnh Nga-Hoa Kỳ được tổ chức tại Alaska.

Ông nhấn mạnh rằng “Tổng thống Trump lưu ý đến tiềm năng hợp tác đáng kể trong lĩnh vực kinh tế giữa Nga và Hoa Kỳ”.

Điểm thứ hai quan trọng có thể khẳng định chắc chắn là Donald Trump đã lắng nghe và chấp nhận cách tiếp cận của Vladimir Putin về giải pháp hòa bình lâu dài cho xung đột Ukraina. Chính là giải pháp hòa bình lâu dài, chứ không phải là ngừng bắn, có nghĩa là phải giải quyết tận gốc rễ của vấn đề. Chính phát biểu của Tổng thống Mỹ trong cuộc trả lời phỏng vấn độc quyền cho FoxNews về kết quả đàm phán đã thể hiện điều đó.

Một điểm mấu chốt nữa là Tổng thống Putin lần đầu tiên nói về an ninh của chính Ukraina. Đây chính là điều Donald Trump đã nói và Vladimir Putin đã đồng ý. Điều này có thể hiểu là đã có một cuộc thảo luận về toàn vẹn lãnh thổ và bản thân các vùng lãnh thổ, một sự sẵn sàng thảo luận về vấn đề này nói chung. Và bước tiếp theo là tiếp tục thảo luận, đàm phán. Đây cũng là một điểm cộng.

Không có thỏa thuận được ký kết, kết quả vẫn đạt điểm tối đa

- Donald Trump đã cho Thượng đỉnh tại Alaska điểm 10/10, gọi nó là “cực kỳ hiệu quả”, những đánh giá từ phía Nga thì khiêm tốn hơn, mặc dù các đánh giá rất tích cực.

Theo Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Anatolyevich Medvedev thì những kết quả đầu tiên là:

- Cơ chế đầy đủ cho các cuộc gặp cấp cao nhất giữa Nga và Hoa Kỳ đã được khôi phục. Bình yên, không có tối hậu thư và đe dọa.

- Tổng thống Nga đã đích thân và chi tiết trình bày với Tổng thống Hoa Kỳ các điều kiện của Nga để chấm dứt xung đột tại Ukraina

- Sau cuộc đàm phán kéo dài gần ba giờ đồng hồ, người đứng đầu Nhà Trắng đã từ chối gia tăng áp lực lên Nga. Ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại. - Quan trọng: cuộc gặp gỡ đã chứng minh rằng các cuộc đàm phán là khả thi mà không cần điều kiện tiên quyết và đồng thời với việc tiếp tục Chiến dịch quân sự đặc biệt

- Quan trọng nhất: cả hai bên đều đặt trách nhiệm trực tiếp lên vai Kiev và châu Âu về việc đạt được kết quả tại các cuộc đàm phán trong tương lai về việc chấm dứt các hành động quân sự.
Còn nghị sỹ Aleksei Pushkov đã viết trên kênh Telegram của mình như sau:

"Các cuộc đàm phán ở Alaska có mọi khả năng trở thành bước ngoặt trong cả quan hệ Nga-Mỹ lẫn việc giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraina. Cuộc đàm phán đã diễn ra trên tinh thần xây dựng, như cả hai bên đã tuyên bố. Có thể đánh giá rằng, chúng mang tính chiến lược và không chỉ liên quan đến cuộc khủng hoảng Ukraina, mà còn cả các vấn đề then chốt không chỉ của châu Âu mà còn của an ninh toàn cầu, cũng như quan hệ song phương".

Theo bà, thì về phía Nga có thể cho điểm mấy trên 10?

 
- Nếu ông Trump đánh giá 10/10, thì đó là nhìn nhận của phía Mỹ. Còn nếu nhìn nhận về phía Nga, thì cái lợi cho Nga nhiều hơn. Có thể hoàn toàn tự tin cho điểm 10+.

Thứ nhất, Thượng đỉnh đã tạo xung lực cho quan hệ Nga – Mỹ, trong các lĩnh vực kiểm soát vũ khí hạt nhân, kinh tế, giải quyết xung đột Ukraina, cả ngoại giao... Trước toàn thế giới hình ảnh của Tổng thống Putin là hình ảnh của một đối tác, hình ảnh của một nhà lãnh đạo của một cường quốc.

Thứ hai, như tôi đã đề cập ở trên, Tổng thống Nga nói về các điều kiện cho một nền hòa bình lâu dài, chứ không phải chỉ ngừng bắn như Ukraina và châu Âu muốn. Và Tổng thống Trump cũng nói về điều này trả lời phỏng vấn cho Fox News, về các điều kiện cho một giải pháp lâu dài mà giờ đây Ukraina và châu Âu phải chấp nhận hoặc không chấp nhận, điều này rất quan trọng. Ở đây, chúng ta thấy quan điểm của Nga đã được tiếp nhận.

Thứ ba, Alaska đã thể hiện sự khởi đầu mới cho một trật tự thế giới mới đang hình thành. Hai Tổng thống đã thảo luận các vấn đề song phương cũng như toàn cầu ngang tầm nhau, đó là cuộc thảo luận của hai nhà lãnh đạo cao nhất của hai cường quốc. Chính ông Trump đã nói với Fox News rằng Nga là “một cường quốc vĩ đại”. Và chính cách mà ông Trump đón Vladimir Putin cũng nói lên rằng đó là cuộc tiếp xúc của hai cường quốc.

Thứ tư, Tổng thống Nga đã cho chúng ta thấy một bài học về cách giành chiến thắng hoàn toàn, ngay cả lúc đầu đã ở trong một tình thế rất gay go: Mỹ sắp áp các lệnh trừng phạt nghiêm khắc, nếu không có những nhượng bộ rõ ràng về vấn đề Ukraina, Nga không thể tránh khỏi những lệnh trừng phạt mới gắt gao. Hơn nữa, Donald Trump còn đưa ra tối hậu thư, tự đẩy mình vào tình thế không thể rút lui mà không mất mặt: ông ta đe dọa Trung Quốc, Ấn Độ, các nước BRICS bằng thuế quan, nếu các nước này mua dầu của Nga, thậm chí còn đã áp 50% thuế cho hàng Ấn Độ, nhưng có điều trì hoãn việc thực hiện 21 ngày. Nhưng Trump đã nhận được hiệu ứng ngược lại: các nước này tuyên bố tiếp tục hợp tác với Nga, còn tăng cường hợp tác với Nga nữa.

Phản ứng của Tổng thống Nga thật tuyệt vời: đề nghị gặp mặt trực tiếp, và Donald Trump đã không thể thể từ chối, chấp nhận để rút lui không mất mặt. Lời đề nghị đó của Tổng thống Nga chính là cách ông thoát khỏi thế gay go, còn “đòn” tiếp theo là giành chiến thắng. Như tôi đã đề cập ở trên, đó là Thượng đỉnh của hai cường quốc, hơn nữa không hề giống hai đối thủ. Đáng chú ý hơn nữa là không hề có nhượng bộ nào về vấn đề Ukraina. Tổng thống Nga đã đích thân truyền đạt quan điểm của Nga cho phía Mỹ.

Chúng ta hãy cùng theo dõi những diễn biến tiếp theo.

Hoàng Hoa