Thông tin về người Việt trong vụ cháy như “ngày tận thế” ở Hong Kong

© Getty Images / VCG

Từ nhiều năm qua, việc sử dụng giàn giáo tre đã trở thành nét văn hóa xây dựng ở Hong Kong. Tuy nhiên, thảm kịch cháy chung cư lần này đã phơi bày rủi ro của phương pháp này.

Chưa ghi nhận nạn nhân người Việt

TTXVN dẫn nguồn Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Hong Kong (Trung Quốc) cho biết, đến sáng ngày 27/11, chưa ghi nhận thông tin về nạn nhân là người Việt trong vụ cháy chung cư ở quận Tai Po.

Theo số liệu mới nhất, vụ cháy đến nay đã làm ít nhất 44 người thiệt mạng, 62 người bị thương, trong đó 17 người trong tình trạng nguy kịch. Ngoài ra vẫn còn hơn 200 người vẫn mất tích.

Cảnh sát Hong Kong đã bắt giữ 3 người đàn ông địa phương vào sáng sớm vì tình nghi tội ngộ sát. Những người này trong độ tuổi từ 52 đến 68, trong đó có 2 thành viên Hội đồng quản trị và 1 Giám đốc thi công của một công ty xây dựng.

Trong quá trình chữa cháy và tìm kiếm nạn nhân, cảnh sát Hong Kong phát hiện tường ngoài của tòa nhà có lưới bảo vệ, bạt chống thấm nước và tấm nhựa được cho là không đạt tiêu chuẩn an toàn phòng cháy chữa cháy.

Nhà chức trách Hong Kong đã kiểm soát được ngọn lửa một số tòa nhà trong 7 tòa nhà bị cháy. Lực lượng cứu hỏa dự kiến hoạt động cứu hộ sẽ tiếp tục cho đến ít nhất là chiều tối ngày 27/11.

Các tòa nhà trong khu tổ hợp đều cao hơn 30 tầng, với khoảng 2.000 căn hộ cho khoảng 4.000 người sinh sống, được bao phủ bằng giàn giáo tre và lưới bảo vệ màu xanh lá cây cho dự án đang cải tạo.

Vì sao Hong Kong vẫn dùng giàn giáo tre trong xây dựng?

Hiện nguyên nhân chính thức gây ra vụ cháy vẫn chưa được xác định, nhưng thảm kịch lần nàyđã làm bật lên những mối rủi ro từ hệ thống giàn giáo tre, vốn được sử dụng rất phổ biến trong xây dựng, sửa chữa công trình tại Hong Kong suốt nhiều thập kỷ qua.

hương pháp dựng giàn giáo này có nguồn gốc từ Trung Quốc đại lục, nơi tre từ thời cổ đại đã đóng vai trò nền tảng trong kiến trúc và được dùng làm giàn giáo cũng như công cụ hỗ trợ quá trình xây dựng, trong đó có cả Vạn Lý Trường Thành.

Tre là loại cây sinh trưởng nhanh, có thân rỗng dạng ống, nhờ vậy tạo nên kết cấu vừa nhẹ, vừa dẻo dai nhưng đủ vững khi được lắp ghép đúng kỹ thuật. Một cây tre đơn lẻ nhẹ đến mức người thợ có thể mang vác qua các bậc cầu thang, nhưng khi được chống đỡ, buộc chặt theo đúng phương pháp, chúng lại trở thành bệ đỡ an toàn cho công nhân đứng làm việc. Đội thợ dựng giàn giáo sẽ liên kết các đoạn tre thành mạng lưới dày đặc, cố định chúng vào kết cấu công trình bằng các loại neo và khung đỡ. Nếu được thiết kế chuẩn, hệ thống giàn giáo tre hoàn toàn có thể chịu được tải trọng lớn và sức gió mạnh.

Sở Xây dựng và Cục Lao động Hong Kong đã ban hành những hướng dẫn cụ thể về cách thiết kế, lắp đặt giàn giáo tre. Không chỉ ở Hong Kong, vật liệu này còn được sử dụng ở nhiều nơi tại Trung Quốc đại lục, Ấn Độ, Đông Nam Á và Nam Mỹ. Dù vậy, Hong Kong vẫn là nơi tre làm giàn giáo được ưa chuộng nhất, chủ yếu bởi ba lý do.

Thứ nhất là tốc độ thi công. Một đội thợ lành nghề có thể bao phủ toàn bộ mặt ngoài tòa nhà trong thời gian ngắn, bởi tre nhẹ, dễ điều chỉnh và có thể được cắt gọt phù hợp với những bề mặt gồ ghề, khó tiếp cận - điều rất quan trọng trên các tuyến phố chật hẹp, nơi cần cẩu khó hoạt động.

Thứ hai, chi phí sử dụng giàn giáo tre chỉ bằng một phần nhỏ so với khung kim loại. Nhờ vậy, các nhà thầu có thể giữ giá thầu ở mức thấp. Tre cũng có thể được tìm thấy ngay tại địa phương, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí bảo trì, sơn sửa định kỳ cho các tòa nhà.

Lợi thế cuối cùng nằm ở nguồn nhân lực. Hong Kong có đội ngũ thợ lắp giàn giáo tre giàu kinh nghiệm, mỗi năm thành phố vẫn cấp chứng chỉ cho lực lượng này. Nghề dựng giàn giáo tre vì thế đã trở thành một phần văn hóa trong ngành xây dựng của đặc khu.

Tuy nhiên, vào tháng ba vừa qua, chính quyền Hong Kong thông báo sẽ từng bước loại bỏ giàn giáo tre, chuyển dần sang thép chống cháy do lo ngại vấn đề an toàn. Theo quy định mới, 50% công trình xây dựng công cộng phải áp dụng giàn giáo kim loại. Kim loại không chỉ chống cháy tốt hơn mà còn bền vững hơn trong điều kiện thời tiết ẩm ướt của Hong Kong. Dẫu vậy, hiện vẫn còn khoảng 2.500 thợ giàn giáo tre đang hành nghề và quy định mới đã vấp phải sự phản đối từ Công đoàn Thợ Giàn giáo Tre Hong Kong.

Các chính sách siết chặt việc sử dụng giàn giáo tre xuất phát từ hai rủi ro chính. Nguy cơ lớn nhất là hỏa hoạn: tre khô rất dễ bén lửa, trong khi lớp lưới nhựa phủ quanh giàn giáo cũng có thể cháy lan nhanh. Tại vụ cháy ở Wang Fuk Court, các video hiện trường cho thấy ngọn lửa bốc nhanh lên phần giàn giáo, ngấm vào lưới rồi lan rộng trên mặt ngoài các tòa nhà. Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng những công trình có người sinh sống nên sử dụng giàn giáo kim loại chống cháy hoặc tối thiểu là lưới chống cháy, tre đã qua xử lý, cùng việc bố trí các khoảng ngắt giúp ngọn lửa không lan từ ô này sang ô khác.

Rủi ro thứ hai liên quan đến sự không đồng nhất của tre. Do là vật liệu tự nhiên, độ bền của tre phụ thuộc vào giống cây, tuổi cây và độ ẩm. Khả năng chịu đựng trước thời tiết cực đoan cũng là một yếu tố khó kiểm soát. Vì thế, các hướng dẫn cập nhật của Hong Kong cố gắng giảm thiểu rủi ro bằng những yêu cầu về vật liệu như đường kính, tuổi cây, mức độ khô; đồng thời bổ sung thêm khung thép hỗ trợ và quy định việc kiểm tra định kỳ, đặc biệt trước khi xuất hiện thời tiết xấu.

Lãnh đạo Hong Kong Lý Gia Siêu cho biết đã thành lập một đội chuyên trách đặc biệt để điều tra nguyên nhân vụ cháy tại chung cư Wang Fuk Court.

"Đơn vị đánh giá độc lập của Sở Xây dựng sẽ điều tra xem liệu phần ngoài của tòa nhà có đáp ứng tiêu chuẩn chống cháy hay không. Nếu có bất kỳ hành vi sai phạm nào, chúng tôi sẽ truy cứu trách nhiệm theo luật pháp và quy định ", ông Lý Gia Siêu nói tại một cuộc họp báo.

Ông Lý cũng khẳng định chính quyền sẽ có những hành động đặc biệt đối với các dự án đang xây dựng khác, tiến hành kiểm tra xem vật liệu lưới giàn giáo có đáp ứng tiêu chuẩn chống cháy và những tiêu chuẩn an toàn khác hay không.

Theo Reuters, Wang Fuk Court là một trong số nhiều khu nhà cao tầng của Hong Kong - nơi vốn được xem là khu vực có mật độ dân số thuộc hàng cao nhất thế giới. Tai Po, nơi khu nhà này tọa lạc, là một quận ngoại ô với dân số khoảng 300.000 người.

Khu phức hợp được đưa vào vận hành từ năm 1983 và thuộc chương trình hỗ trợ mua nhà của chính quyền. Theo các thông tin đăng tải trên mạng, khu nhà đã trải qua một năm sửa chữa với tổng chi phí 330 triệu HKD (tương đương khoảng 42,43 triệu USD). Mỗi hộ dân phải đóng góp mức phí từ 160.000 đến 180.000 HKD.

Tại Hong Kong, việc sở hữu nhà ở từ lâu đã trở thành điều xa tầm với đối với nhiều người. Thành phố này nằm trong số những thị trường bất động sản đắt đỏ nhất toàn cầu, và giá thuê nhà luôn duy trì ở mức cao kỷ lục.