Những vấn đề kinh tế lớn mà các chính phủ sẽ phải đối mặt trong năm 2025

Tăng trưởng kinh tế đã được dự báo sẽ chậm lại, với lãi suất ở mức 4,75% và Ngân hàng trung ương Anh đang lo ngại về lạm phát.

Một phố mua sắm ở New York, Mỹ ngày 24/6/2020. Ảnh minh họa: THX/TTXVN

Tháng Một luôn là thời điểm cho những khởi đầu mới và những suy nghĩ mới mẻ. Nhưng với việc ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng và một chính phủ của Công đảng chèo lái nền kinh tế Anh, sự khởi đầu của năm 2025 đặt ra một số câu hỏi lớn cần suy ngẫm.

* Liệu Công đảng có thúc đẩy nền kinh tế Anh mạnh hơn như đã cam kết với cử tri?

Dù nền kinh tế có các dấu hiệu phục hồi, số liệu mới nhất cho thấy GDP của Anh đang đi ngang, với niềm tin yếu, khi các doanh nghiệp chuẩn bị cho khoản đóng góp bảo hiểm quốc gia (NIC) của người sử dụng lao động tăng 25 tỷ bảng (31,3 tỷ USD) vào tháng 4/2025.

Vì Công đảng đã loại trừ mọi nguồn thu lớn khác nên NIC là một trong số ít nguồn thu mà Bộ trưởng Tài chính Rachel Reeves có thể trông cậy để tài trợ cho các dịch vụ công. Nhưng điều này đã gây ra phản ứng dữ dội và đưa đến một câu chuyện rằng Công đảng đã làm tê liệt nền kinh tế.

Tăng trưởng kinh tế đã được dự báo sẽ chậm lại, với lãi suất ở mức 4,75% và Ngân hàng trung ương Anh đang lo ngại về lạm phát.

Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách dự báo tăng trưởng kinh tế đạt 2% trong năm 2025, nhờ chi tiêu công cao hơn sẽ thúc đẩy nhu cầu. Và việc lương thực tế tăng mạnh sẽ tạo sức mua cho người tiêu dùng.

Tuy nhiên, các số liệu gần đây cho thấy rủi ro suy giảm là không nhỏ.

* Trí tuệ nhân tạo (AI) có phải là bong bóng?

Một số nghi ngờ về AI đang bắt đầu xuất hiện. Việc phân tích báo cáo tài chính của OpenAI, công ty đã phát triển ChatGPT, đã khiến một số người cho rằng ChatGPT không thể tạo ra lợi nhuận để lý giải cho mức định giá hơn 150 tỷ USD của OpenAI.

Nhà kinh tế học đoạt giải Nobel, Daron Acemoglu, cho rằng tác động kinh tế của AI đối với năng suất và việc làm sẽ thấp hơn nhiều so với tuyên bố của một số công ty dẫn đầu về công nghệ này. Và trên cơ sở rõ ràng hơn nhiều, nhà báo về công nghệ Ed Zitron đã đào sâu vào các báo cáo tài chính của OpenAI để lập luận rằng ChatGPT không thể tạo ra lợi nhuận để biện minh cho mức định giá hơn 150 tỷ USD của công ty đã phát triển ứng dụng này.

Có những nghi ngờ dai dẳng về việc liệu những công nghệ này có đúng như những tuyên bố hay không. Với sự dẫn đầu của lĩnh vực công nghệ trên các thị trường tài chính của Mỹ, nếu nỗi sợ hãi lan rộng hơn, thì điều này sẽ dẫn đến một đợt rung chuyển mạnh trên thị trường.

* Liệu thuế quan của Trump có gây ra cuộc chiến thương mại?

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã đe dọa áp thuế đối với Mexico và Canada cũng như các mức thuế cao hơn đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc.

Ông Trump sẽ quay lại Nhà Trắng vào cuối tháng này với quyết tâm sử dụng thuế nhập khẩu như một vũ khí kinh tế và chính trị.

* Liệu các nhà hoạch định chính sách kinh tế có thức tỉnh trước tình trạng khẩn cấp về khí hậu?

Đây không phải là một câu hỏi mới nhưng càng trở nên cấp thiết hơn sau mỗi năm. Vào năm 2024, thế giới đã chứng kiến một loạt hiện tượng thời tiết khác thường. Những hiện tượng này làm tăng giá của những mặt hàng quan trọng và đòi hỏi con người phải thích ứng một cách tốn kém.

Một bài báo gần đây của Trường Kinh tế London đề xuất các nhà hoạch định chính sách phải sẵn sàng thích ứng với thực tế mới này như cho phép các ngân hàng trung ương chấp nhận mức lạm phát cao hơn do các cú sốc nguồn cung mà nguyên nhân là biến đổi khí hậu, thay vì kìm hãm sự tăng trưởng bằng việc tăng lãi suất.

Lê Minh