Nhiều người săn lùng 'thuốc xanh, thuốc đỏ' trị COVID-19: Chuyên gia cảnh báo

Chuyên gia lên tiếng cảnh báo trước tình trạng thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ và tác dụng nhưng nhiều người vẫn tìm mua điều trị COVID-19.

Những ngày gần đây PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội nhận được nhiều hình ảnh hộp thuốc xanh đỏ chữ tiếng Nga loằng ngoằng. Nhiều người gửi tin nhắn tới ông với mong muốn được tư vấn về hiệu quả và cách sử dụng. “Câu trả lời của tôi luôn là không vì đều là thuốc 'xách tay' không rõ nguồn gốc”.

Theo PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, tỷ lệ bệnh nhân tiêm chủng mắc chủng Omicron tự khỏi rất cao nên thuốc gì uống vào cũng đều “khỏi”. Ông khuyến cáo người dân đừng lãng phí tiền bạc và tiếp tay cho nhóm buôn lậu thuốc công khai bán trên mạng.

Thuốc Arbidol thành phần là Umifenovir. (Ảnh: FB của BS Nguyễn Lân Hiếu)

Về vấn đề này, dược sĩ Hà Quang Tuyến, Trưởng khoa Dược, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cũng cho biết, lợi dụng tâm lý lo lắng của người dân, nhiều kẻ rao bán các mặt hàng thuốc điều trị virus “xách tay” từ Nga, Trung Quốc về Việt Nam như Arbidol thành phần là Umifenovir; Areplivir thành phần là Favipiravir với lời quảng cáo có cánh về khả năng phòng chống lây nhiễm và điều trị hiệu quả COVID-19.

Các thuốc “xách tay” này còn được rao bán trực tiếp trên các hội nhóm, trang cá nhân, mạng xã hội facebook, zalo, shopee,… Mọi người rất dễ tiếp cận và tìm mua trong khi nguồn gốc xuất xứ và tác dụng không rõ ràng.

Theo dược sĩ Hà Quang Tuyến, Arbidol (Umifenovir) là thuốc kháng virus phổ rộng được cấp phép sử dụng để dự phòng và điều trị cúm mùa tại Trung Quốc và Nga từ năm 2006. Thử nghiệm tiền lâm sàng cho thấy thuốc Arbidol có hoạt tính kháng virus với một số virus đường hô hấp ở người như virus cúm A, B, C, adenovirus, rhinovirus,….

Tại Trung Quốc, Umifenovir được thử nghiệm trên bệnh nhân COVID-19 ngay giai đoạn đầu bùng phát dịch, nhưng kết quả về hiệu quả của thuốc với COVID-19 là không đồng nhất giữa các nghiên cứu.

Một nghiên cứu tổng quan hệ thống và phân tích gộp về hiệu quả và an toàn của Arbidol (umifenovir) trên bệnh nhân COVID-19 được thực hiện bởi B. Amani và các cộng sự (2021) dựa trên các dữ liệu nghiên cứu trên Pubmed, Cochrane, Embase và medRixv.

Tổng quan cho thấy không có sự khác biệt về hiệu quả giữa việc dùng Arbidol và không dùng Arbidol ở bệnh nhân COVID-19.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sử dụng Arbidol nguy cơ cao gặp tác dụng phụ hơn. Các tác dụng phụ hay gặp phải khi sử dụng Arbidol như là rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, nôn.

Umifenovir cũng như nhiều thuốc khác như Hydroxycloroquin, Ribavirin, Sofosbuvir, Lopinavir… chỉ là một trong số các thử nghiệm lâm sàng trong giai đoạn ban đầu của đại dịch để tìm hướng tiếp cận điều trị COVID-19 trên thế giới. Nhiều nghiên cứu hiện cũng tạm dừng do hiệu quả không cao hoặc nguy cơ, tác dụng không mong muốn lớn hơn nhiều so với hiệu quả.

Mỗi thuốc kháng virus chỉ có chỉ định trên một số đối tượng bệnh nhân COVID-19 nhất định. Do vậy, dược sĩ Hà Quang Tuyến khuyến cáo, việc dùng các thuốc kháng virus này cần đúng chỉ định của bác sĩ.

Thuốc Areplivir được rao bán tràn lan trên mạng xã hội. (Ảnh: FB của BS Nguyễn Lân Hiếu)

"Các thuốc trị COVID-19 này cũng có khá nhiều chống chỉ định, đòi hỏi phải tuân thủ chặt chẽ. Đồng thời trong quá trình sử dụng cũng cần giám sát cẩn thận các tác dụng phụ để tránh xảy ra các rủi ro có thể xảy ra.

Hiện nay, thuốc Arbidol và Areplivir đều chưa được cấp phép lưu hành và nhập khẩu chính thức tại Việt Nam, các sản phẩm do các trang mạng xã hội, các nhóm các diễn đàn bán đều là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ, tiêu chuẩn chất lượng”, dược sĩ Hà Quang Tuyến nhấn mạnh.

Quy trình cấp phép thuốc tại Việt Nam rất chặt chẽ vì đây mặt hàng đặc biệt liên quan đến sức khỏe của con người, cả trước mắt và lâu dài. “Tôi tin rằng, nếu sản phẩm này thực sự chất lượng, tác dụng thì Bộ Y tế đã liên hệ để đưa thuốc về theo đường ngoại giao, đường chính thức để nhân dân sử dụng, sớm đưa cuộc sống trở lại bình thường”, dược sĩ Hà Quang Tuyến nói. Ông cũng cho rằng, chúng ta từng lên án thuốc ung thư giả gay gắt, sao giờ chúng ta sẵn sàng thỏa hiệp về việc sử dụng các mặt hàng xách tay, không rõ nguồn gốc, chất lượng, với cam kết chỉ bằng lời nói của người bán và không chịu trách nhiệm pháp lý khi có vấn đề xảy ra.

Việc mua bán và sử dụng các thuốc kể trên đều là vi phạm nghiêm trọng Luật Dược, giảm hiệu quả phòng chống dịch, tạo cơ hội cho nhưng cá nhân lợi dụng buôn bán thuốc giả thuốc kém chất lượng, thuốc nhập lậu để trục lợi cá nhân.

Người dân tuyệt đối không tự ý tìm mua và dùng thuốc trị COVID-19 theo thông tin truyền tai. Điều này có thể dẫn đến việc lạm dụng, không mang lại lợi ích gì hơn so với không dùng thuốc, mà còn tiềm tàng nhiều nguy cơ tác dụng bất lợi với sức khỏe người dùng, thậm chí có thể làm trầm trọng tình trạng COVID-19 ở người bệnh.

Thanh Hải