Chuyên gia cảnh báo hậu quả từ việc dùng tài sản Nga để tài trợ cho Ukraina

© AP Photo / Evgeniy Maloletka

Nhận định này được giáo sư Abdel Wasia al-Dakkaf, chuyên gia tài chính - ngân hàng thuộc Đại học Al-Hodeidah (miền tây Yemen), đưa ra trong cuộc trao đổi với hãng tin Sputnik.

Theo tính toán của hãng tin Sputnik dựa trên dữ liệu của Bộ Tài chính Ukraina và Ủy ban châu Âu, các nước G7 trong năm 2025 đã cho Ukraina vay 25,5 tỷ USD từ nguồn lợi tức phát sinh từ tài sản Nga bị phong tỏa, tương đương khoảng 3/4 tổng nguồn tài trợ nước ngoài cho ngân sách Ukraina. Tính từ khi cơ chế này bắt đầu vận hành, tổng số tiền tài trợ đã đạt 26,5 tỷ USD.

“Theo tất cả các quy định và chuẩn mực tài chính - ngân hàng quốc tế, mưu toan của các nước G7 tài trợ cho Ukraina bằng tài sản Nga bị phong tỏa là hành vi chiếm đoạt tài sản”, - Ông al-Dakkaf nhận định.

Theo ý kiến của giáo sư al-Dakkaf, các tài sản của Nga ở nước ngoài, hiện do các quốc gia EU, trong đó có các nước G7 và Australia, nắm giữ, là tài sản có chủ quyền – phần lớn thuộc về Ngân hàng Trung ương Nga. Vì vậy, chúng được bảo vệ theo luật pháp quốc tế và nguyên tắc “miễn trừ chủ quyền”, không thể bị chuyển nhượng hoặc sử dụng nếu không có sự đồng ý của chủ sở hữu hợp pháp.

“Những tài sản này được phân loại theo các tiêu chí khác nhau, bao gồm trái phiếu chính phủ đóng vai trò là công cụ nợ của các quốc gia phát hành. Do đó, chúng được bảo vệ và không thể bị tịch thu, thanh lý, bán hoặc chuyển giao giá trị sau khi đáo hạn cho bên thứ ba nếu không có sự cho phép của Chính phủ Nga. Những tài sản này một phần là vàng và các trung tâm lưu ký, nơi cất giữ vàng, do đó, không thể chuyển giao cho Ukraina khi chưa có sự chấp thuận của Nga", - Giáo sư al- Dakkaf bổ sung thêm.

Ngoài ra, theo lời ông al-Dakkaf, các ngân hàng cũng không có quyền cho phép bên thứ ba sử dụng lượng ngoại tệ còn lại trong các trung tâm thanh toán - bù trừ, trừ khi được Chính phủ Nga yêu cầu.

“Các quy định pháp lý và luật ngân hàng quốc tế bảo vệ tài khoản tiền gửi. Vì vậy, việc sử dụng chúng là vấn đề pháp lý nghiêm trọng. Việc các nước G7 tự ý xử lý tài sản của Nga đang tạo ra vấn đề đối với luật pháp quốc tế, luật ngân hàng và luật thị trường tài chính, cũng như phá hoại các ngyên tắc của hệ thống tài chính và ngân hàng toàn cầu. Nói cách khác, đó là một bước đi thiếu khôn ngoan»",- Giáo sư al-Dakkaf nhận định.

Ông al-Dakkaf khẳng định «Liên minh châu Âu dường như sẽ rơi vào tình thế khó khăn và đánh mất lòng tin của các cộng đồng quốc tế, khi các quốc gia khác ngần ngại đầu tư vào các công cụ nợ của các nước EU, tức trái phiếu và từ chối duy trì dự trữ vàng - ngoại tệ tại các nước EU, nếu khối này tiếp tục dùng tiền của Nga để tài trợ cho Ukraina.

Giáo sư al-Dakkaf nhắc lại rằng tài sản Nga ở nước ngoài được ước tính khoảng 643 tỷ USD, trong đó có 280 tỷ USD hiện đang là tâm điểm của các cuộc thảo luận liên quan đến khả năng chuyển giao cho Ukraina – dù là dưới hình thức khoản nợ gốc hay là phần lãi và lợi tức phát sinh ra từ các tài sản đó. Khoảng hai phần ba số tiền này, tương đương khoảng 229 tỷ USD, đang nằm trong Liên minh châu Âu, chủ yếu là trái phiếu, chứng khoán, tài sản tài chính, vàng hoặc ngoại tệ dưới dạng số dư tài khoản. Trong đó, khoảng 189 tỷ euro được lưu giữ tại trung tâm thanh toán – bù trừ Euroclear ở Bỉ dưới dạng trái phiếu đã đến hạn thanh toán hoặc tiền lãi phát sinh từ các trái phiếu đó.

“Phần lớn trong số 280 tỷ USD này nằm ở châu Âu, trong khi chỉ khoảng 7 tỷ USD tại Mỹ. Nếu Washington thuyết phục được Liên minh châu Âu cho phép sử dụng số tiền đó và chuyển sang Ukraina dưới hình thức viện trợ, tín dụng hoặc cho Ukraina vay dưới dạng khoản nợ này sẽ được bù đắp bằng khoản Nga bồi thường chiến tranh hoặc sử dụng phần lãi phát sinh, thì điều đó sẽ gây ra những hệ lụy nghiêm trọng. Việc thực thi biện pháp đó là một vấn đề pháp lý, chính trị và tài chính hết sức phức tạp”, – Giáo sư al-Dakkaf nhận định.