Sóng gió mới trên chính trường Ba Lan sau khi có chính phủ mới

Tổng thống Ba Lan tuyên bố sẽ phủ quyết dự luật chi tiêu trong cuộc xung đột lớn với chính phủ mới. Động thái này là căng thẳng gay gắt nhất từ trước đến nay giữa Tổng thống Andrzej Duda và Thủ tướng Donald Tusk của Ba Lan.

Mối quan hệ giữa chính phủ mới và tổng thống, người vẫn có khả năng phủ quyết dự luật, đã trở nên căng thẳng ở Ba Lan. Ảnh: AFP

Theo trang thông tin Politico.eu, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda mới đây cho biết ông sẽ phủ quyết dự luật chi tiêu sửa đổi năm 2024 của chính phủ và đề xuất dự luật chi tiêu của chính mình, nhằm thách thức tân Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk.

Trong một bài đăng trên nền tảng truyền thông xã hội X, ông Duda đề cập đến dự luật tài trợ cho truyền thông đại chúng và nói rằng việc ngăn chặn nó là phù hợp “vì vi phạm hiến pháp trắng trợn”.

Tuần trước, chính phủ mới của Ba Lan đã chuyển sang giành quyền kiểm soát đài truyền hình, đài phát thanh và hãng thông tấn thuộc sở hữu công của nước này từ tay những người trung thành với Đảng Luật pháp và Công lý (PiS), đảng này đã mất quyền lực sau cuộc bầu cử quốc hội ngày 15/10 vừa qua. Ông Duda từng là thành viên PiS và vẫn ủng hộ đảng này.

Bộ trưởng Văn hóa Ba Lan Bartłomiej Sienkiewicz đã sa thải những người đứng đầu đài truyền hình công cộng TVP, Đài phát thanh Ba Lan và Hãng thông tấn Ba Lan (PAP).

Tổng thống Duda cho biết thêm, sau lễ Giáng sinh (ngày 24/12), ông sẽ ngay lập tức đệ trình dự luật của riêng mình lên quốc hội, liên quan đến việc tăng lương cho giáo viên và các chi phí khác, cùng với những vấn đề liên quan được hoạch định trong đạo luật về ngân sách.

Jan Grabiec, Chánh Văn phòng Thủ tướng Ba Lan, gọi thông báo của Tổng thống Duda là “vô lý”.

“Tổng thống nói rằng ông ấy sẽ đệ trình một dự luật ngân sách nào đó, nhưng điều này hoàn toàn nằm ngoài thẩm quyền của tổng thống”, ông Grabiec lưu ý.

Ông Duda đã bị các chính trị gia thuộc PiS chỉ trích vì không hành động mạnh mẽ hơn để ngăn cản nỗ lực của chính phủ mới nhằm giành quyền kiểm soát các phương tiện truyền thông đại chúng - cơ quan mà trong 8 năm qua đã đóng vai trò là “cánh tay tuyên truyền của đảng PiS”.

Chính phủ của Thủ tướng Tusk mới lên nắm quyền vào tháng 12 này, chấm dứt 8 năm cầm quyền của PiS, trong đó Warsaw xung đột với Brussels về pháp quyền và tự do báo chí.

Tuy nhiên, mối quan hệ giữa chính phủ mới và tổng thống, người vẫn có khả năng phủ quyết luật, đã trở nên căng thẳng, khi ông Duda thông báo sẽ sử dụng quyền lực tổng thống của mình để ngăn cản chính phủ mới.

Cuộc xung đột về lĩnh vực truyền thông và ngân sách là một phần của cuộc chiến rộng lớn hơn khi chính phủ của ông Tusk tìm cách tách PiS khỏi quyền lực chính trị và tài chính.

Trong những ngày gần đây, Quốc hội Ba Lan đã thành lập các ủy ban đặc biệt để điều tra những hành vi sai trái trong quá khứ, chẳng hạn như các hợp đồng phức tạp thời đại dịch COVID-19 và chi tiêu để tổ chức cuộc bầu cử năm 2020 bằng hình thức bỏ phiếu qua bưu điện mà chưa được quốc hội cho phép.

Giữa tuần trước, Thủ tướng Tusk đã bổ nhiệm những người đứng đầu mới cho các cơ quan tình báo và an ninh chính, trước đó bị cáo buộc ủng hộ PiS và giám sát các đối thủ của đảng này.

Công Thuận