Robot bánh xích mới của Nga có thể vô hiệu hóa bom mìn từ xa

Shvabe Holding, công ty thành viên của Rostec (Nga), vừa trình làng mẫu robot mặt đất không người lái (UGV) trang bị hệ thống laser chuyên rà phá bom mìn.

Nga giới thiệu robot bánh xích trang bị laser, chuyên phá bom mìn từ xa, mở hướng ứng dụng chiến đấu tự động - Ảnh: Defense Express.

Robot nặng khoảng một tấn, sử dụng động cơ diesel lai máy phát để nuôi cụm laser sợi quang công suất thấp-trung bình. Nhà sản xuất cho biết tốc độ tối đa đạt 25km/giờ. Kíp điều khiển có thể vận hành qua sóng vô tuyến hoặc cáp quang trong phạm vi vài kilomet. Khi chiếu tập trung, chùm tia làm nóng chảy vỏ mìn, đạn pháo, khiến thuốc nổ bên trong phân hủy nhiệt thay vì phát nổ, bảo đảm an toàn cho lực lượng.

Tầm hữu hiệu của laser được ước tính vài trăm mét, xa hơn đáng kể so với thiết bị tháo gỡ cơ học nhưng vẫn đủ gần để người điều khiển quan sát trực tiếp bằng camera quang-điện. Khoảng cách này đáp ứng tiêu chí “tốc độ - độ chính xác - an toàn” ở chiến trường có mật độ bom mìn cao như miền Đông Ukraine, nơi các đơn vị công binh thường mất hằng giờ để dò tìm và gỡ từng quả mìn nổ chậm.

Cách tiếp cận mới có ưu điểm là giảm triệt để rủi ro cho nhân sự. Thay vì đưa binh sĩ mặc đồ bảo hộ nặng nề vào bãi mìn, quân đội chỉ cần triển khai xe điều khiển và một đường truyền dữ liệu ổn định. Ngoài ra, mỗi cú bắn laser không tạo mảnh văng hay sóng xung kích, nhờ đó rút ngắn thời gian thông tuyến và hạn chế để lộ vị trí cho pháo đối phương.

Dù vậy, hiệu suất trong thực địa còn phụ thuộc vào nhiều ẩn số. Shvabe chưa nêu dung lượng pin, tốc độ nạp hay thời gian hoạt động liên tục; đây là tham số quyết định số mục tiêu robot có thể xử lý sau mỗi lần tiếp tế. Điều kiện thời tiết cũng ảnh hưởng lớn: sương, khói, bụi hoặc mưa tuyết làm tán xạ chùm tia, buộc kíp vận hành phải rút ngắn cự ly hoặc chiếu tia lâu hơn, từ đó tăng nguy cơ lộ diện.

Vấn đề thứ hai là tác chiến điện tử. Đường truyền vô tuyến có thể bị gây nhiễu, khiến tổ điều khiển mất kiểm soát và bỏ lại phương tiện giữa bãi mìn. Giải pháp cáp quang an toàn hơn nhưng hạn chế tầm cơ động và đòi hỏi lực lượng bảo vệ dây cáp.

Giới phân tích cũng đặt câu hỏi liệu laser trên UGV đủ mạnh để kiêm nhiệm phòng không tầm cực gần. Hồi tháng 5.2025, quân đội Nga từng giới thiệu hệ thống Silent Hunter nhập khẩu từ Trung Quốc, dùng radar phát hiện mục tiêu 5km và laser hạ UAV trong 1,5km. So với Silent Hunter, mẫu Shvabe thiếu radar theo dõi, công suất kém và không có cơ chế làm mát chuyên dụng, nên trước mắt chỉ phù hợp vai trò công binh.

Để chuyển thành vũ khí chống UAV, Shvabe phải nâng công suất lên hàng chục kilowatt, tích hợp radar định vị và bộ điều khiển bám mục tiêu tự động, đồng thời mở rộng nguồn điện di động. Đây là yêu cầu vượt xa khả năng khung gầm hạng nhẹ hiện tại, song kinh nghiệm với bản rà phá mìn sẽ giúp giảm rủi ro kỹ thuật khi hãng quyết định mở rộng công suất.

Sự xuất hiện của UGV laser cho thấy Nga tiếp tục đa dạng hóa danh mục vũ khí năng lượng định hướng. Ở cấp chiến lược, nước này đã triển khai tổ hợp Peresvet để gây nhiễu vệ tinh. Ở cấp chiến thuật, họ thử nghiệm từ súng laser cầm tay đến xe Silent Hunter, và nay là robot công binh. Cách tiếp cận “thử nghiệm quy mô nhỏ rồi mở rộng” giúp giảm chi phí và rút ngắn chu trình hoàn thiện công nghệ.

Shvabe dự kiến đưa nguyên mẫu vào thử nghiệm dã chiến trong năm 2025 và sản xuất loạt nhỏ từ 2026 nếu kết quả thử nghiệm khả quan. Kịch bản sử dụng gồm mở hành lang qua bãi mìn trước tiến công, bảo vệ tuyến hậu cần, thu gom đạn pháo chưa nổ quanh khu dân cư. Tại cấp đại đội, chỉ cần ba robot kèm xe điều khiển cũng đủ thay thế một trung đội công binh trong nhiều nhiệm vụ tốn thời gian nhất.

Nếu thiết bị có nguồn điện hoặc độ bền bị hạn chế vẫn hữu ích cho các hệ thống laser cỡ nhỏ khác, từ module gắn UAV đến vũ khí hạm tàu. Trong bối cảnh chiến trường Đông Âu bão hòa UAV trinh sát và kamikaze giá rẻ, mọi kinh nghiệm về cảm biến, theo dõi và ổn định chùm tia đều góp phần chuẩn bị cho thế hệ vũ khí năng lượng định hướng mạnh hơn.

Hoàng Vũ