Nơi ‘nhím sắt’ chặn đứng xe tăng: chiến công của người Việt dưới bầu trời Matxcơva

Trên Xa lộ Leningradsky, ngay cửa ngõ thành phố, dựng lên một tượng đài lạ thường: ba ngôi sao lồng ghép bằng thép, biểu tượng cho tuyến phòng thủ kiên cố mà quân đội Phát xít Đức không thể vượt qua vào mùa đông năm 1941.

Chính ở nơi đây, khoác vai bên những người lính Xô Viết, năm chiến sĩ quốc tế Việt Nam đã hy sinh oanh liệt — Lý Nam Thanh, Lý Thúc Chát, Lý Anh Tao, Vương Thúc Tinh và Lý Phú San, người lính Việt Nam duy nhất sống đến ngày Chiến thắng Vĩ đại (ngày 9 tháng 5 năm 1945). Họ đến Liên Xô vào năm 1938 theo lời giới thiệu của lãnh tụ Hồ Chí Minh để học tập, nhưng ngay ngày đầu cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại, họ tình nguyện khoác lên mình bộ quân phục Hồng Quân. Cuộc đời họ được bao phủ bằng tên giả và thiếu ảnh tư liệu — mọi bí mật đều nhằm bảo vệ thân phận, bởi hầu hết đều xuất thân từ các gia đình cách mạng Việt Nam.

Hy sinh anh dũng ngay trên chiến trường Matxcơva, các chiến sĩ đã được truy tặng Huân chương Chiến tranh Vệ quốc hạng Nhất. Vào tháng 8 năm 2024, hơn 80 năm sau, chiến công của họ được khắc ghi vĩnh cửu qua tượng đài tại Công viên tưởng niệm “Patriot” của Bộ Quốc phòng Nga. Tác phẩm điêu khắc khắc họa những người lính Việt trong trang phục Hồng Quân, sẵn sàng xung phong — biểu tượng của lòng dũng cảm, tinh thần quốc tế và ký ức bất tử.

Hôm nay, khi ngắm nhìn những “nhím sắt” bằng kim loại lạnh lẽo, chúng ta dành một phút tưởng niệm những chiến sĩ Việt đã sát cánh nơi đây. Ở tuyến phòng thủ không thể vượt qua ấy, người Việt cũng góp phần giữ vững bức tường thép trước quân phát xít. Tên tuổi họ đã ghi dấu trong lịch sử Chiến thắng Vĩ đại. Vĩnh hằng là niềm tự hào và sự tri ân.