Nhân vật quyền lực số 2 Ukraine từ chức: Người Ukraine biểu tình, Mỹ - EU có phản ứng

Ông Andriy Yermak (trái) và ông Zelensky xuất hiện trong một sự kiện. Ảnh: AFP

Cục Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) cáo buộc một số quan chức cấp cao đã rút ruột ngân sách mua sắm máy bay không người lái (UAV) thông qua các hợp đồng bị đẩy giá, có liên hệ với các doanh nghiệp do giới tài phiệt kiểm soát. Giám đốc NABU Semen Kryvytsky xác nhận đã tiến hành 15 cuộc khám xét tại Kiev, thu giữ 5 triệu USD tiền mặt và đưa ra các cáo buộc gồm hối lộ và rửa tiền.

Ông Andriy Yermak, 44 tuổi, người lâu nay được xem là chiến lược gia thân cận nhất của ông Zelensky và là kiến trúc sư chiến dịch tranh cử năm 2019, đã từ chức tối 28/11, trong bối cảnh cuộc điều tra mở rộng sang 20 quan chức đương nhiệm và cựu quan chức, bao gồm cả cựu Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov.

Trong bài phát biểu từ một sở chỉ huy dưới lòng đất, ông Zelensky tuyên bố sẽ “làm sạch hoàn toàn các mạng lưới tham nhũng”, phủ nhận mọi liên quan cá nhân và cáo buộc vụ bê bối là kết quả từ “hoạt động gây bất ổn của Nga”. Ông Zelensky đã chỉ định nhà ngoại giao kỳ cựu Taras Shevchenko, 52 tuổi, làm quyền Chánh văn phòng Tổng thống.

Hệ lụy quốc tế

Cú sốc chính trị ở Ukraine nhanh chóng để lại hệ lụy quốc tế. Theo trang INVC News, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã đóng băng khoản viện trợ quân sự 200 triệu USD đang chờ giải ngân và yêu cầu kiểm toán toàn diện. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về các vấn đề quản trị.

Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi khủng hoảng này là “sự suy sụp nội bộ của Kiev”.

Vụ bê bối nổ ra ngay trước cuộc gặp quan trọng ngày 1/12 của ông Zelensky với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại Paris.

Phản ứng trong nước

Khi người dân Ukraine ngày càng bất mãn vì khó khăn thời chiến, một khảo sát mới cho thấy 62% người Ukraine được hỏi hiện nghi ngờ khả năng lãnh đạo của ông Zelensky.

Theo INVC News, biểu tình đã diễn ra tại các vùng Lviv và Odesa, với yêu cầu tổ chức bầu cử sớm và minh bạch hóa hoàn toàn.

Các chuyên gia của Atlantic Council cảnh báo rằng nếu cải cách không diễn ra nhanh chóng, bê bối này có thể ảnh hưởng tới tinh thần chiến đấu trong lúc lực lượng Nga tăng cường tấn công ở Donetsk.

Theo INVC News, với việc Ukraine đã nhận hơn 100 tỷ USD viện trợ nước ngoài từ năm 2022, cuộc khủng hoảng gần nhất đang làm lộ rõ các điểm yếu mang tính hệ thống về tham nhũng trong một giai đoạn then chốt của cuộc xung đột.

Nguyễn Thái