Nga 2025: Cuộc cách mạng y tế toàn dân - từ nội soi phòng ung thư đến vaccine cá nhân hóa

Những buổi sáng đầu đông ở Moskva luôn lạnh đến nín thở. Tuyết phủ nhẹ trên các vỉa hè, hơi thở người đi đường tan thành những đám mây mỏng trong không khí. Thế nhưng, bên trong các cơ sở y tế lớn của thủ đô, một không khí khác hẳn đang diễn ra: nhịp làm việc tất bật, nhưng trật tự; dòng người đến khám bệnh đều đặn; và những chương trình y tế mang tính quốc gia đang được triển khai mạnh mẽ, trong đó nổi bật nhất là chương trình tầm soát ung thư tiêu hóa toàn dân thông qua bảo hiểm bắt buộc ОМС.

Năm 2025 đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng đối với nền y học Nga. Lần đầu tiên, chiến lược tầm soát ung thư dạ dày và đại trực tràng quy mô toàn dân được thực hiện đồng bộ, đồng thời Nga công bố đã hoàn thiện vaccine điều trị ung thư cá nhân hóa – một thành tựu được đánh giá là đột phá trong lĩnh vực ung thư học hiện đại.

Không chỉ đơn thuần là một hoạt động y tế, đây là tuyên ngôn của một quốc gia: “Sức khỏe là quyền bình đẳng của mỗi con người, không phân biệt địa vị, quốc tịch hay hoàn cảnh”.

ОМС – Nền móng vững chắc của y tế cộng đồng Nga

 
Không thể nói tới chương trình tầm soát ung thư toàn dân mà không nhắc đến hệ thống Bảo hiểm Y tế Bắt buộc – ОМС. Đây là trụ cột quan trọng giúp người dân Nga tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng mà không bị rào cản về chi phí.

ОМС đảm bảo cho:

 
• Toàn bộ công dân Nga được tiếp cận dịch vụ y tế thiết yếu;

• Người nước ngoài cư trú hợp pháp cũng được cấp thẻ ОМС;

• Nội soi dạ dày – đại tràng được chi trả tại nhiều cơ sở công lập;

• Máy móc, quy trình và nhân sự được chuẩn hoá toàn quốc;

Nhờ nền tảng này, tầm soát ung thư – vốn rất tốn kém ở nhiều quốc gia – trở thành dịch vụ mà mọi người đều có thể tiếp cận.

Tầm soát ung thư tiêu hóa – Phát hiện bệnh ngay từ khi chưa kịp xuất hiện

 
Ung thư dạ dày và ung thư đại trực tràng là hai bệnh lý ác tính hàng đầu tại Nga và nhiều nước Á – Âu. Đặc điểm của chúng là tiến triển âm thầm, thường chỉ được phát hiện khi đã muộn. Chính vì vậy, Nga đã đưa nội soi – phương pháp chính xác nhất hiện nay – thành một phần trọng tâm trong chương trình phòng chống ung thư cộng đồng.

Nội soi không chỉ phát hiện bệnh. Vai trò quan trọng hơn là:

 
• Tìm ra những biến đổi tiền ung thư rất sớm;

• Phát hiện polyp chỉ vài milimet;

• Cắt polyp ngay tại thời điểm nội soi, loại bỏ nguy cơ phát triển thành ung thư;

• Giảm đáng kể chi phí điều trị trong tương lai;

Chính cách tiếp cận “chặn từ gốc” này giúp Nga trở thành một trong những quốc gia chủ động nhất trong phòng chống ung thư đường tiêu hóa.

Vaccine ung thư cá nhân hóa – bước tiến lịch sử của y học Nga

 Nếu tầm soát là bước phòng ngừa từ xa, thì vaccine điều trị ung thư cá nhân hóa chính là “lá chắn” chủ động ở tầng sâu nhất. Tháng 10/2025, Bộ Y tế Nga công bố loại vaccine được thiết kế riêng cho từng bệnh nhân dựa trên đột biến gen riêng của khối u.

Vaccine cá nhân hóa được tạo ra theo quy trình:

 1. Giải trình tự gen khối u;

2. Xác định các đột biến đặc hiệu;

3. Tổng hợp kháng nguyên “đích”;

4. Kích hoạt hệ miễn dịch tấn công chính tế bào ung thư.

Đây là bước chuyển mình lớn, đưa Nga vào nhóm quốc gia tiên phong trong điều trị ung thư cá nhân hóa – nơi mỗi bệnh nhân có một phác đồ vaccine riêng, phù hợp với sinh học của chính họ.

Câu chuyện tại Moskva: Buổi nội soi của chị Thu Hà

 
Trong dòng người chờ nội soi tại Trung tâm Nội soi Buянова sáng 28/11/2025, chúng tôi gặp chị Thu Hà, một phụ nữ Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại Moskva. Sau khi hoàn tất nội soi dạ dày và đại tràng, chị chia sẻ đầy chân thật về trải nghiệm của mình.

“Kết quả nội soi của tôi nhìn chung là tốt, không có tổn thương nguy hiểm. Nhưng bác sĩ nói rằng niêm mạc dạ dày của tôi có những thay đổi sớm, nếu không theo dõi có thể dẫn đến ung thư dạ dày trong 7–10 năm tới. Nghe thì lo thật, nhưng tôi cảm thấy mình may mắn vì phát hiện sớm khi bệnh còn chưa thành bệnh.”

Chị đặc biệt xúc động khi nhắc tới OМС: “Tôi rất cảm động khi chính phủ Liên bang Nga quan tâm đến sức khỏe của người dân, cả người di cư như chúng tôi. Tôi chỉ cần xuất trình thẻ ОМС là được hướng dẫn tận tình, không mất thêm chi phí nào.”

Và điều khiến chị yên tâm hơn cả chính là thái độ của đội ngũ y tế: “Bác sĩ làm rất nhẹ nhàng, máy móc hiện đại, sạch sẽ. Tôi yên tâm khi gắn bó với đất nước có nền tảng y học văn minh như thế này. Ở xa quê, được chăm sóc như vậy thực sự quý giá lắm.”

Câu chuyện của chị Thu Hà không phải hiếm gặp. Hàng ngàn lao động nhập cư tại Nga đang được hưởng chính sách y tế nhân văn này – điều chứng minh rằng một hệ thống y tế mạnh là hệ thống không bỏ lại bất kỳ ai.

Hậu trường của một chương trình tầm soát quốc gia

 
Để có thể vận hành một chương trình lớn như vậy, Nga đã chuẩn bị trong nhiều năm:

• Trang bị đồng bộ máy nội soi thế hệ mới tại các bệnh viện tỉnh và trung ương;

• Nâng chuẩn hệ thống tiệt khuẩn theo tiêu chuẩn châu Âu;

• Đào tạo bác sĩ theo chuẩn ESGE châu Âu;

• Xây dựng hệ thống hồ sơ y tế điện tử EMIS;

• Tích hợp kết quả nội soi – xét nghiệm vào nền tảng Gosuslugi (Dịch vụ công điện tử).

Mục tiêu không chỉ là tầm soát ung thư, mà còn tạo ra một nền y học dựa trên dữ liệu, chính xác, nhanh chóng và liền mạch.

Tầm soát + can thiệp sớm + vaccine cá nhân hóa = Hệ sinh thái chống ung thư hoàn chỉnh

 
Chiến lược chống ung thư của Nga được xây dựng như một tam giác vững chắc:

• Đáy rộng: tầm soát nội soi miễn phí qua ОМС;

• Thân vững: phát hiện – cắt polyp – theo dõi định kỳ;

• Đỉnh công nghệ: vaccine điều trị cá nhân hóa.

Khi ba trụ cột này được kết hợp, ung thư không còn là bản án, mà là vấn đề có thể kiểm soát và thậm chí chữa trị.

Khi y tế chạm đến từng con người

 Chiều muộn ngày 28/11, tuyết phủ dày lối đi trước Trung tâm Buянова. Người dân rời bệnh viện trong cái lạnh của mùa đông Moskva, nhưng gương mặt họ ánh lên sự an tâm – thứ mà chỉ y tế nhân văn mới có thể mang lại.

Trước khi chia tay chúng tôi, chị Thu Hà nói: “Ở một đất nước xa xứ, được chăm sóc như thế này là điều quý giá lắm.”

 
Câu nói giản dị ấy như kết tinh toàn bộ tinh thần của chương trình tầm soát ung thư tại Nga:
Một nền y tế chỉ thật sự mạnh khi nó có thể mang lại cảm giác an toàn cho từng con người – bất kể họ là ai và đến từ đâu.

Và năm 2025, Nga đang làm điều đó một cách đầy tự tin và nhân văn.

Hà An