“Mỹ và Israel không muốn phá hủy chương trình hạt nhân, mà muốn thay đổi chế độ ở đó”

Nhà quan sát chính trị Thổ Nhĩ Kỳ kiêm chuyên gia quan hệ quốc tế Ceyda Karan đã bình luận cho Sputnik về việc Iran đình chỉ hợp tác với IAEA và diễn biến tiếp theo của cuộc xung đột.

© AP Photo / Jacquelyn Martin, Pool.

"Quyết định đình chỉ hợp tác với IAEA của Iran sau cuộc chiến kéo dài 12 ngày với Israel và cuộc không kích của Hoa Kỳ là kết quả đã được dự đoán. Tehran cho biết Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) "không bảo vệ được họ" và đổ lỗi cho cơ quan này, nơi thực hiện các nhiệm vụ thanh tra thay mặt cho Liên hợp quốc, về việc Iran bị tấn công. Iran cũng cáo buộc cơ quan này "làm gián điệp cho Israel".

Bất kể những cáo buộc này có đúng hay không, IAEA vẫn chưa công khai lên án các cuộc tấn công bất hợp pháp của Israel và Hoa Kỳ, hoặc thậm chí không chia buồn về cái chết của các nhà khoa học hạt nhân Iran mà họ đã từng hợp tác trong quá khứ".

"Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Liệu Iran có thể quay lại ngoại giao và hệ thống thanh tra của IAEA không? Nếu không có sự đảm bảo chắc chắn, điều đó là không thể. Bởi vì chúng ta đang nói về những đối thủ nói dối một cách có hệ thống và có thể tấn công ngay cả trong khi đang đàm phán."

Mục tiêu chính các cuộc tấn công của Israel và Hoa Kỳ

Đến lượt mình, một chuyên gia khác, Đô đốc đã nghỉ hưu Turker Erturk, trong bình luận với Sputnik, cho biết mục tiêu chính của các cuộc tấn công của Israel và Hoa Kỳ không phải là chương trình hạt nhân của Iran, mà là thay đổi chế độ. Theo người đối thoại của cơ quan này, Israel sẽ muốn tiếp tục xung đột và lệnh ngừng bắn hiện tại khó có thể kéo dài lâu.

Theo chuyên gia này, Trump đã "bật đèn xanh" cho các cuộc tấn công của Israel vào thời điểm phái đoàn Hoa Kỳ đang chuẩn bị đàm phán với Iran tại Oman. Nếu không có sự chấp thuận của Hoa Kỳ, sẽ không có gì xảy ra - Israel không thể tấn công nếu không có sự chấp thuận của Hoa Kỳ.

"Bạn có biết tại sao họ đồng ý với thỏa thuận ngừng bắn này ngày hôm nay không? Bởi vì dư luận thế giới đã trở nên có ý thức hơn. Mọi người đã tận mắt chứng kiến những gì đang diễn ra. Tại Hoa Kỳ, có một cuộc đấu tranh nội bộ dữ dội giữa những người theo chủ nghĩa toàn cầu và những người theo chủ nghĩa dân tộc. Thế giới của ba mươi năm trước không còn tồn tại nữa. Trật tự thế giới đơn cực đã là chuyện của quá khứ. Có khu vực Nam bán cầu. Nga và Trung Quốc đã chứng minh được rằng họ cực kỳ hiệu quả trong ngoại giao hậu trường."