Bangladesh rung chuyển vì làn sóng bạo loạn sau cái chết của thủ lĩnh sinh viên

Sáng 19/12, bạo lực nghiêm trọng đã bùng phát tại Thủ đô Dhaka của Bangladesh sau cái chết của một thủ lĩnh phong trào sinh viên, khiến dư luận vô cùng quan ngại, nhất là trong bối cảnh nước này đang tiến gần tới cuộc tổng tuyển cử then chốt.

Người biểu tình giơ cao chân dung của Sharif Osman Hadi. Ảnh: AFP

Sharif Osman Hadi, 32 tuổi, người phát ngôn của nền tảng Inquilab Mancha đã trút hơi thở cuối cùng tối 18/12 tại một bệnh viện ở Singapore, nơi anh được chuyển tới điều trị sau khi bị các tay súng bịt mặt bắn tại Dhaka hồi tuần trước. Vụ tấn công xảy ra đúng thời điểm nhân vật này đang khởi động chiến dịch tranh cử, khiến dư luận Bangladesh chấn động.

Theo Reuters, Hadi từng tham gia tích cực vào các cuộc biểu tình do sinh viên dẫn dắt, phong trào đã lật đổ Chính phủ của Thủ tướng Sheikh Hasina vào năm ngoái. Ông được biết đến là tiếng nói chỉ trích mạnh mẽ Ấn Độ, trong khi Inquilab Mancha tự mô tả là một “nền tảng văn hóa cách mạng, lấy cảm hứng từ tinh thần nổi dậy”.

 Biểu tình lan rộng, truyền thông, cơ quan công quyền bị tấn công

Ngay sau khi tin Sharif Osman Hadi qua đời được xác nhận, các cuộc biểu tình bạo lực đã bùng phát tại Dhaka và nhiều thành phố khác. Video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy đám đông đập phá và phóng hỏa trụ sở của Prothom Alo, nhật báo lớn nhất Bangladesh, cũng như tòa soạn Daily Star.

Trụ sở nhật báo Prothom Alo bị phóng hỏa khiến nhiều phóng viên bị mắc kẹt. Ảnh: Reuters

Lực lượng cứu hỏa cho biết, đám cháy tại Daily Star đã được khống chế, trong khi binh sĩ được triển khai để đảm bảo an ninh. Một số nhà báo bị mắc kẹt trong tòa nhà đã được giải cứu an toàn.

Các cuộc biểu tình được đánh dấu bằng những khẩu hiệu đầy cảm xúc, kêu gọi tiếp tục “phong trào của Hadi” và yêu cầu nhanh chóng đưa thủ phạm ra trước công lý. Cảnh sát và lực lượng bán quân sự đã được tăng cường tại nhiều khu vực nhằm ngăn chặn bạo lực lan rộng.

Áp lực gia tăng đối với Chính phủ lâm thời

Sau cuộc biểu tình của sinh viên năm ngoái lật đổ Tổng thống Sheikh Hasina, Bangladesh hiện do chính phủ lâm thời lãnh đạo kể từ tháng 8/2024, đứng đầu là ông Muhammad Yunus, một nhà kinh tế từng đoạt giải Nobel Hòa bình. Chính quyền lâm thời đang chịu sức ép lớn trước các cuộc phản đối liên quan đến cải cách chậm trễ, cũng như những cảnh báo bất ổn từ đảng Liên đoàn Awami của bà Hasina - lực lượng đã bị cấm tham gia cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào ngày 12/2 tới.

Trong bài phát biểu truyền hình gửi tới toàn quốc sau cái chết của Hadi, ông Yunus khẳng định: “Sự ra đi của Hadi là một mất mát không thể bù đắp đối với đời sống chính trị và dân chủ của đất nước”. Ông kêu gọi người dân giữ bình tĩnh, đồng thời cam kết tiến hành một cuộc điều tra minh bạch và truy cứu trách nhiệm tất cả những kẻ liên quan.

Chính phủ lâm thời đã tuyên bố 20/12 là ngày quốc tang, treo cờ rủ trên toàn quốc và tổ chức các buổi cầu nguyện đặc biệt để tưởng niệm Hadi.

Quan hệ với Ấn Độ tiếp tục bị đẩy vào tâm bão

Bạo lực cũng nhắm vào các biểu tượng chính trị và văn hóa. Ngôi nhà của Sheikh Mujibur Rahman, vị Tổng thống đầu tiên của Bangladesh và là cha của bà Sheikh Hasina, tiếp tục bị đập phá và phóng hỏa lần thứ ba kể từ đầu năm 2024. Tại Dhaka, trụ sở của tổ chức văn hóa Bengali nổi tiếng Chhayanaut cũng bị tấn công.

Ở thành phố Rajshahi, người biểu tình dùng máy ủi phá hủy văn phòng đảng Awami League, trong khi tại nhiều địa phương khác, các tuyến đường huyết mạch bị phong tỏa. Bạo lực còn được ghi nhận tại cảng Chittagong, nơi người biểu tình tấn công Phó Lãnh sự quán Ấn Độ và đốt nhà của một cựu Bộ trưởng Giáo dục thuộc Awami League.

Những diễn biến này diễn ra chỉ ít ngày sau các cuộc biểu tình chống Ấn Độ quy mô lớn, phản ánh mối quan hệ ngày càng xấu đi giữa Dhaka và New Delhi kể từ khi bà Hasina sang Ấn Độ. Hôm 17/12, hàng trăm người biểu tình dưới biểu ngữ “July Oikya” (Đoàn kết tháng Bảy) đã tuần hành về phía Đại sứ quán Ấn Độ tại Dhaka, hô vang khẩu hiệu chống Ấn Độ và yêu cầu đưa bà Hasina trở về nước.

Nguy cơ đối với tiến trình bầu cử

Giới quan sát cảnh báo, cái chết của Sharif Osman Hadi có thể trở thành chất xúc tác đẩy Bangladesh vào một vòng xoáy bất ổn mới, đe dọa nghiêm trọng tiến trình tổ chức một cuộc bầu cử được coi là bước ngoặt cho tương lai chính trị của quốc gia Nam Á này.

Bangladesh, một quốc gia đa số theo đạo Hồi với 170 triệu dân, sẽ trực tiếp bầu chọn 300 đại biểu Quốc hội, và 50 người khác được chọn từ danh sách nữ giới.

Cuộc bầu cử gần nhất, được tổ chức vào tháng 1/2024, đã giúp bà Hasina giành được nhiệm kỳ thứ tư liên tiếp và đảng Liên đoàn Awami của bà kiểm soát 222 ghế. Tuy nhiên, các chính sách không hợp lòng dân của bà đã dẫn đến làn sóng biểu tình của giới sinh viên năm ngoái, lật đổ bà khỏi vị trí quyền lực.

Trong cuộc bầu cử lần này, đảng Quốc gia Bangladesh, do bà Khaleda Zia, cựu Thủ tướng ba nhiệm kỳ được dự đoán sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới. Bà Zia đang được chăm sóc đặc biệt tại Dhaka, còn con trai và người thừa kế chính trị của bà, Tarique Rahman, dự kiến sẽ trở về từ nơi lưu vong là Anh sau 17 năm vào ngày 25/12.

Quỳnh Vũ