Ba Lan muốn tước bỏ lợi ích thương mại của Kiev từ EU

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã đề xuất tước bỏ các lợi ích thương mại từ EU đối với Ukraine. Sự thay đổi này có ý nghĩa gì đối với Kiev?

Nông dân Ba Lan biểu tình làm tê liệt nhiều tuyến đường cao tốc.

Donald Tusk đã nói rõ rằng ông sẽ đấu tranh đến cùng cho các nhà sản xuất nông nghiệp Ba Lan trong bối cảnh các cuộc biểu tình của nông dân kéo dài nhiều tháng trên khắp EU.

Tusk tuyên bố ông sẽ tìm cách giảm bớt các yêu cầu của Thỏa thuận Xanh của EU, cũng như quay trở lại các nguyên tắc "trước chiến tranh" trong thương mại với Ukraine.

Peter Kolchin, một nhà phân tích chính trị, nói với RIA: "Việc Ba Lan thay đổi thái độ đối với lợi ích nông nghiệp của Ukraine ở cấp nhà nước là một dấu hiệu cho thấy hiệu quả của các cuộc biểu tình của nông dân.

Quy mô của các cuộc biểu tình này và thực tế là chính phủ Ba Lan phải đứng về phía nông dân cho thấy các cuộc biểu tình của họ đã tỏ ra hiệu quả. Có lẽ, nhiều quốc gia khác sẽ xem xét lại kế hoạch của mình về thái độ đối với lợi ích nông nghiệp cho Ukraine".

Làn đường đoàn kết EU-Ukraine đã phản tác dụng như thế nào đối với nông dân?

Sau khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine, EU đã dỡ bỏ tất cả thuế quan và hạn ngạch đối với thực phẩm của Ukraine, biện minh cho động thái này là cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa này đi khắp thế giới, bao gồm cả sang châu Phi.

Sau đó, hóa ra hầu hết các sản phẩm nông nghiệp của Ukraine vẫn bị mắc kẹt ở châu Âu, khiến giá lương thực trong khối giảm xuống.

Để bảo vệ nông dân của mình, các quốc gia Đông và Trung Âu, bao gồm cả Ba Lan, đã đạt được thỏa hiệp với EU để tạm thời cấm các sản phẩm nông nghiệp của Ukraine. Lệnh cấm sau đó đã được gia hạn.

Ngoài các sản phẩm giá rẻ của Ukraine, nông dân EU còn lo ngại về lạm phát và chi phí năng lượng cao.

Trên hết, Brussels đã áp đặt các biện pháp môi trường mới đối với công nhân nông nghiệp của khối theo Thỏa thuận Xanh Châu Âu. Nông dân Ba Lan và các nước châu Âu khác phản ứng bằng các cuộc phản đối tổng lực và phong tỏa đường đi.

Kolchin giải thích rằng nông nghiệp là một trong những lĩnh vực quan trọng nhất của nền kinh tế Ba Lan.

Năm 2014, EU áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Nga vì nước này sáp nhập Crimea vào lãnh thổ liên bang, khiến Moscow có các biện pháp trả đũa.

Một trong những biện pháp này là đóng cửa thị trường Nga đối với các sản phẩm nông nghiệp của Ba Lan. Theo Kolchin, nông dân Ba Lan phải điều chỉnh theo những thay đổi này và thay thế các cơ hội bán hàng đã mất.

Khi thực phẩm giá rẻ của Ukraine tràn ngập Ba Lan và các nước thành viên EU khác, nông dân Ba Lan chứng kiến thu nhập của họ giảm mạnh. Chuyên gia lưu ý, nhiều trang trại đã đứng trước bờ vực sụp đổ.

Trong hoàn cảnh này, chính phủ Ba Lan thấy rằng họ phải can thiệp và hỗ trợ nền nông nghiệp của quốc gia nhằm ngăn chặn một cuộc khủng hoảng và bất ổn lớn hơn nhiều, theo Kolchin.

Ông Tusk đã cam kết hồi đầu tuần này sẽ nêu ra cả vấn đề Ukraine và chính sách xanh tại Đại hội Đảng Nhân dân Châu Âu diễn ra vào ngày 7 tháng 3 tại Bucharest.

"Tôi sẽ nhắc lại trong cuộc hội đàm của tôi ở Bucharest với những người đứng đầu các tổ chức, thủ tướng và tổng thống châu Âu rằng những thay đổi là cần thiết để bảo vệ các thị trường và nhà sản xuất châu Âu và Ba Lan.

Bằng những thay đổi, ý tôi là cần phải ít nhiều quay trở lại các nguyên tắc đã có đã được áp dụng trong thương mại với Ukraine và các nước khác trước chiến tranh", ông Tusk nói.

Thủ tướng Ba Lan nói thêm: "Chúng tôi đang cố gắng tìm kiếm các giải pháp giúp nông dân Ba Lan thở phào nhẹ nhõm khi phải đối mặt với các quy tắc nghiêm ngặt nhất và các quy định mới theo Thỏa thuận Xanh".

Liệu Brussels có thông cảm cho Tusk không?

Theo Josep-Maria Arauzo-Carod, giáo sư kinh tế tại Đại học Rovira Virgili (URV) ở Tây Ban Nha và là chủ tịch trung tâm nghiên cứu về Kinh tế và Bền vững (ECO-SOS), khả năng Brussels chấp thuận các biện pháp bảo hộ của Warsaw là rất thấp.

Arauzo-Carod nhận xét, khi nói đến Thỏa thuận Xanh Châu Âu, đó là nền tảng trong chiến lược của Brussels.

"Những chính sách xanh này có thể được điều chỉnh. Một số biện pháp có thể bị hoãn lại. Nhưng tôi không nghĩ rằng có một 'lối thoát'. Điều này sẽ không thay đổi về mặt cơ bản", ông nói.

Về phần mình, Kolchin lập luận rằng Brussels có thể lắng nghe những ý tưởng của Tusk một cách thông cảm vì các cuộc biểu tình của nông dân đã nhấn chìm toàn bộ EU.

Nhà phân tích Nga tin rằng: "Số lượng các vấn đề xã hội ở châu Âu không giảm và sự gia tăng các cuộc biểu tình của nông dân là một trong những vấn đề cấp bách mà họ đang cố gắng giải quyết. Vì điều đó, Brussels có thể thực hiện một số biện pháp bảo hộ nhất định".

Lợi ích thương mại của Ukraine

Arauzo-Carod cho biết, nếu các lợi ích thương mại của Ukraine bị Ba Lan hủy bỏ sau khi EU đồng ý, điều này sẽ có tác động tiêu cực rõ ràng đến nền kinh tế Ukraine.

Kolchin lặp lại: "Đây là một đòn giáng kinh tế đáng kể đối với Kiev và một đòn giáng đối với nền nông nghiệp Ukraine, vốn đang gặp khủng hoảng".

Các chuyên gia đồng ý rằng động thái tiềm năng này sẽ tạo tiền lệ cho phần còn lại của Liên minh châu Âu.

"Rõ ràng loại quyết định này có thể được coi là tiền lệ. Các nước EU khác cũng sẽ có thể thúc đẩy các biện pháp tương tự nếu Ba Lan thực hiện động thái đầu tiên", Kolchin nói.

Do đó, người ta có thể mong đợi các biện pháp tương tự sẽ được áp dụng ở Pháp hoặc Tây Ban Nha, nhà phân tích cho biết không loại trừ rằng trong tương lai chính sách này có thể được áp dụng ở cấp độ châu Âu.

Kiên Bùi