Trung Đông thêm bất ổn

Vụ tấn công vào tòa nhà lãnh sự của Iran ở thủ đô Damascus - Syria có thể là sự leo thang nguy hiểm nhất ngoài Gaza

Iran tố cáo các máy bay của Israel đã ném bom tòa nhà lãnh sự Iran (nằm kế bên đại sứ quán Iran ở thủ đô Damascus - Syria), làm chết 7 cố vấn quân sự Iran, trong đó có 3 chỉ huy cấp cao.

Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) tuyên bố trong 7 người thiệt mạng có ông Mohammad Reza Zahedi, chỉ huy cấp cao của lực lượng đặc nhiệm Quds thuộc IRGC.

Theo Reuters, quân đội Israel từ lâu đã nhắm mục tiêu vào các cơ sở quân sự của IRGC cũng như nhóm vũ trang Hezbollah ở Syria. Hezbollah là lực lượng tại Lebanon do Iran hậu thuẫn và cả hai đều ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad.

Tuy nhiên, nếu đúng Israel ra tay thì cuộc tấn công hôm 1-4 là lần đầu tiên Israel tấn công tòa nhà lãnh sự Iran. Tờ The New York Times dẫn lời 4 quan chức Israel giấu tên thừa nhận Israel đã thực hiện vụ tấn công.

Phản ứng gay gắt, phái đoàn Iran tại Liên Hiệp Quốc (LHQ) mô tả cuộc tấn công là hành động vi phạm trắng trợn Hiến chương Liên Hiệp Quốc, luật pháp quốc tế và nguyên tắc cơ bản về quyền bất khả xâm phạm của các cơ sở ngoại giao.

Phái đoàn Iran cho rằng vụ tấn công là mối đe dọa đáng kể đối với hòa bình và an ninh khu vực, kêu gọi Hội đồng Bảo an LHQ lên án, đồng thời cảnh báo Tehran sẽ đáp trả mạnh mẽ.

Trong khi lực lượng Hezbollah cũng cam kết trả đũa thì Bộ trưởng Ngoại giao Syria Faisal Mekdad gọi đây là vụ "tấn công khủng bố". Các quốc gia Iraq, Jordan, Oman, Pakistan, Qatar, Ả Rập Saudi, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất và Nga cũng lên án vụ không kích.

 

Tòa nhà lãnh sự kế bên đại sứ quán Iran ở thủ đô Damascus - Syria sụp đổ sau cuộc không kích hôm 1-4 Ảnh: REUTERS

Bộ trưởng Ngoại giao Iran Hossein Amirabdollahian hôm 2-4 cho biết một nhà ngoại giao Thụy Sĩ đại diện cho lợi ích của Mỹ ở nước này đã bị triệu tập nhằm nhấn mạnh trách nhiệm của Washington trong vụ tấn công. 

Tuy nhiên, trang Axios dẫn lời một quan chức Mỹ khẳng định Washington không liên quan cũng như không biết gì về cuộc tấn công của Israel.

Ông Jon Alterman thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Mỹ nhận định cuộc không kích có thể là tín hiệu răn đe mà Israel muốn gửi tới các đối thủ. Israel tin rằng nếu họ nhún nhường, mối đe dọa sẽ chỉ tăng chứ không giảm.

 

Ông Mohammad Ali Shabani, chuyên gia phân tích Iran và biên tập viên tại tạp chí điện tử Amwaj.media, nhận định diễn biến ở Damascus cho thấy Israel đang dồn lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei vào chỗ phải phản ứng mạnh tay, có thể là hành động quân sự trực tiếp đối với lực lượng Israel. 

Theo ông Steven Cook, nhà phân tích tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại ở Mỹ, IRGC có thể nới lỏng kiềm chế đối với các lực lượng ủy nhiệm ở Iraq và Syria, khiến lực lượng Mỹ tại Trung Đông một lần nữa gặp nguy hiểm. Thêm vào đó, Iran cũng có thể chỉ đạo Hezbollah leo thang tấn công vào Israel.

Ngược lại, ông Ali Vaez, Giám đốc Dự án Iran của Nhóm Khủng hoảng quốc tế, lập luận Israel đang chiếm ưu thế bởi nước này biết Iran không muốn bị kéo vào một cuộc giao tranh khu vực.

 Thậm chí, ông Casey Babb, thành viên Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia ở Israel và giáo sư tại Trường Quan hệ Quốc tế Norman Paterson ở Canada, nói với đài Fox News rằng cuộc tấn công giáng đòn nghiêm trọng lên Iran về mặt tổ chức cũng như thực hiện các cuộc trả đũa hiệu quả, đồng thời gây bất ổn tâm lý cho giới lãnh đạo Iran và các lực lượng được Iran hậu thuẫn.

 

Dù phản ứng của Iran là gì thì vụ tấn công vào tòa nhà lãnh sự Iran ở Damascus có thể là sự leo thang nguy hiểm nhất ngoài Gaza kể từ khi cuộc xung đột giữa Hamas - Israel bùng nổ gần 6 tháng trước. Ông Osama Danura, chuyên gia chính trị Syria, nhấn mạnh cuộc tấn công cho thấy mối đe dọa đáng kể đối với khu vực và điều quan trọng là phải có sự hợp tác quốc tế để ngăn chặn tình hình leo thang.

 

XUÂN MAI