Tiết lộ về số phận nhà máy điện hạt nhân của Nga ở Iran

Giữa căng thẳng vùng Trung Đông, Tổng thống Putin xác nhận Nga vẫn tiếp tục dự án điện hạt nhân Bushehr ở Iran, trong khi Israel cam kết bảo vệ an toàn cho gần 600 chuyên gia Nga tại đây.

Khi căng thẳng ở Trung Đông bùng phát, sự cam kết bảo hộ an ninh của Israel cho chuyên gia Nga tại Bushehr cho thấy một bước ngoặt chiến lược ít được chú ý (trong ảnh: Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu trong một cuộc họp báo ở Moskva). Ảnh: THX/TTXVN

Theo hãng thông tấn TASS (Nga) ngày 19/6, giữa lúc căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông leo thang, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã khẳng định Moskva sẽ tiếp tục dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân Bushehr (NPP) tại Iran. Đồng thời, một thông tin quan trọng được người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tiết lộ là Israel đã cam kết đảm bảo an ninh cho các chuyên gia Nga đang làm việc tại cơ sở này, cho thấy những kênh liên lạc đặc biệt và cam kết an ninh quan trọng giữa các bên liên quan.

Nga không rời Bushehr

Hãng thông tấn TASS dẫn lời Tổng thống Putin nêu rõ về tương lai của dự án Bushehr: "Các chuyên gia của chúng tôi đang làm việc tại Bushehr. Tổng số của họ có thể lên tới 600 [người]. Chúng tôi sẽ không rời đi". Phát biểu này được đưa ra tại một cuộc họp với những người đứng đầu các hãng thông tấn hàng đầu thế giới do TASS tổ chức, tái khẳng định cam kết của Nga đối với dự án hạt nhân dân sự này.

Dự án nhà máy điện hạt nhân Bushehr, nằm gần thành phố cùng tên ở miền Nam Iran, có lịch sử lâu dài và phức tạp. Việc xây dựng được khởi công vào năm 1975 bởi một công ty Tây Đức, nhưng bị gián đoạn vào năm 1979 sau Cách mạng Hồi giáo Iran. Phải đến ngày 25/8/1992, Nga và Iran mới ký thỏa thuận để tiếp tục xây dựng. Tổ máy điện đầu tiên được kết nối với lưới điện vào tháng 9/2011 và chính thức bàn giao cho Iran vào tháng 9/2013.

Vào tháng 11/2014, một hợp đồng quan trọng khác đã được ký kết để xây dựng giai đoạn thứ hai của NPP, bao gồm tổ máy điện VVER-1000 thứ hai và thứ ba, với tổng chi phí ước tính khoảng 10 tỷ USD. Lễ động thổ diễn ra vào tháng 9/2016 và việc xây dựng bắt đầu vào ngày 10/11/2019. Theo kế hoạch, tổ máy điện thứ hai và thứ ba dự kiến sẽ được đưa vào vận hành lần lượt vào năm 2025 và 2027.

Ngoài dự án Bushehr, Iran cũng đang tiến hành xây dựng thêm hai nhà máy điện hạt nhân khác: nhà máy điện hạt nhân Sirik công suất 5.000 MW ở tỉnh Hormozgan phía Nam và nhà máy điện hạt nhân Karun công suất 300 MW ở tỉnh Khuzestan phía Tây Nam.

Cam kết an ninh từ Israel

Thông tin đáng chú ý nhất được công bố là cam kết của Israel về việc đảm bảo an ninh cho các chuyên gia Nga tại nhà máy Bushehr. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã xác nhận điều này trong một cuộc phỏng vấn bên lề Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg (SPIEF).

"Hôm qua, [Tổng thống Nga Vladimir] Putin cho biết đã có nhận thức chung với Israel rằng các chuyên gia của chúng tôi làm việc tại [nhà máy] Bushehr sẽ không gặp nguy hiểm hoặc phải đối mặt với mối đe dọa bị tấn công", ông Peskov trả lời phỏng vấn của kênh truyền thông RBC. Khi được hỏi trực tiếp liệu Israel có cam kết đảm bảo an ninh cho các chuyên gia Nga hay không, ông Peskov đã trả lời "có".

Tiết lộ này mang ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh xung đột leo thang giữa Israel và Iran. Điều đó cho thấy, bất chấp những căng thẳng đang diễn ra, vẫn tồn tại các kênh liên lạc và sự hiểu biết nhất định giữa các bên để tránh những sự cố không mong muốn, đặc biệt là liên quan đến tài sản và công dân của các cường quốc như Nga. Sự hiện diện của khoảng 600 chuyên gia Nga tại một cơ sở hạt nhân chiến lược như Bushehr là một yếu tố mà các bên tham gia xung đột phải cân nhắc kỹ lưỡng.

Cam kết của Israel có thể được hiểu là một nỗ lực nhằm tránh gây tổn hại cho các công dân nước thứ ba và duy trì một giới hạn nhất định trong các cuộc đối đầu quân sự, đặc biệt khi Nga là một bên có ảnh hưởng lớn trong khu vực. Điều này cũng phần nào xoa dịu những lo ngại về khả năng một cuộc tấn công vào cơ sở hạt nhân có thể gây ra thảm họa môi trường và nhân đạo.

Vũ Thanh