Nguyên nhân khiến thỏa thuận đảm bảo an ninh cho Ukraine trở nên bấp bênh

Hội nghị Paris mới đây bộc lộ khoảng cách chiến lược khi chính quyền Trump né trừng phạt Nga, còn châu Âu gấp rút củng cố an ninh cho Ukraine (trong ảnh: Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (trái) đón Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Điện Elysee ở Paris, ngày 26/3/2025). Ảnh: THX/TTXVN

Theo trang web tin tức RBC-Ukraine ngày 5/9, mặc dù các nhà lãnh đạo châu Âu đã đạt được một số thỏa thuận quan trọng về an ninh cho Ukraine, sự do dự của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong việc cam kết các lệnh trừng phạt mới đối với Nga đã tạo ra một tình thế bất ổn và căng thẳng giữa các đồng minh.

Như tờ Wall Street Journal đưa tin, trong hội nghị thượng đỉnh của "Liên minh Tự nguyện" tại Paris vào ngày 4/9, Tổng thống Trump đã cáo buộc các nước châu Âu tài trợ cho cuộc chiến của Nga ở Ukraine thông qua việc mua dầu. Động thái này diễn ra trong khi ông Trump không công bố thêm bất kỳ lệnh trừng phạt nào đối với Nga, mặc dù đã tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Ấn Độ và kêu gọi châu Âu tăng áp lực kinh tế lên Trung Quốc vì ủng hộ Nga.

Phản bác lại cáo buộc này, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã làm rõ rằng lượng dầu nhập khẩu của EU từ Nga đã giảm đáng kể kể từ khi cuộc chiến ở Ukraine bùng nổ. Bà Leyen cũng nhấn mạnh rằng chỉ còn Hungary và Slovakia là hai quốc gia tiếp tục nhập khẩu dầu của Nga.

Sự bất đồng trên đã làm dấy lên những lo ngại sâu sắc trong nội bộ các đồng minh châu Âu, dẫn đến việc họ phải khẩn cấp chuẩn bị một phái đoàn tới Mỹ để làm rõ tình hình.

Hội nghị tại Paris, với sự tham gia của các lãnh đạo châu Âu như Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer, Tổng thư ký NATO Mark Rutte và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, có mục đích chính là thảo luận về các biện pháp đảm bảo an ninh cho Ukraine. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã tuyên bố rằng 26 quốc gia đã đồng ý triển khai quân tới Ukraine để hỗ trợ nước này ngay sau khi lệnh ngừng bắn hoặc thỏa thuận hòa bình được thiết lập, nhằm ngăn chặn sự gây hấn trong tương lai.

Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nhấn mạnh rằng những đảm bảo này phải có hiệu lực ngay lập tức, không thể chờ đến khi giao tranh kết thúc. Cùng lúc đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đe dọa rằng nếu lực lượng quân sự nước ngoài xuất hiện tại Ukraine, họ sẽ trở thành mục tiêu hợp pháp của quân đội Nga. Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã phản bác lại quan điểm này, khẳng định Nga không có quyền quyết định việc triển khai lực lượng NATO.

Những diễn biến này cho thấy một sự chia rẽ rõ ràng giữa Mỹ và châu Âu về chiến lược ứng phó với Nga. Trong khi châu Âu đang nỗ lực thiết lập các biện pháp an ninh cụ thể cho Ukraine, thì sự thiếu cam kết của chính quyền Mỹ về trừng phạt Nga lại làm suy yếu nỗ lực chung. Điều này không chỉ gây ra sự bất ổn trong nội bộ liên minh, mà còn đặt ra câu hỏi về hiệu quả của các thỏa thuận đã đạt được.

Sự bất đồng này cũng chỉ ra rằng, ngay cả khi các quốc gia có chung mục tiêu, những khác biệt về chính trị và lợi ích quốc gia vẫn có thể ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng. Mặc dù các nhà lãnh đạo châu Âu đã có những bước đi kiên quyết, nhưng sự thiếu ủng hộ toàn diện từ Mỹ, đặc biệt trong vấn đề trừng phạt kinh tế, có thể sẽ là rào cản lớn đối với việc đảm bảo an ninh lâu dài cho Ukraine.

Vũ Thanh