Lực lượng quân dự bị của Israel

Sau cuộc tấn công bất ngờ của Hamas ở Dải Gaza ngày 7-10, chỉ trong hai ngày Israel đã huy động 360.000 quân dự bị gia nhập trở lại đơn vị của họ. Một cuộc huy động chưa từng có trong nửa thế kỷ qua ở Israel, đất nước có 9,7 triệu dân.

Quân dự bị Israel tham gia tổng động viên mỗi khi có chiến tranh xảy ra. Ảnh: AFP

Theo Pierre Razoux-Giám đốc học thuật của Quỹ Nghiên cứu Chiến lược Địa Trung Hải (FMES) và là tác giả của cuốn sách “Lực lượng phòng vệ Israel: Lịch sử mới của Địa Trung Hải”, Israel từng tiến hành tổng động viên lớn như trong Chiến tranh Yom Kippur năm 1973 hay Chiến tranh Lebanon năm 1982. Nhà nước Do Thái cũng tiến hành các đợt huy động quân dự bị ở quy mô nhỏ hơn nhằm chống lại những cuộc nổi dậy của người Palestine chống lại Israel (còn được gọi là intifada) hay vào năm 2006-thời điểm can thiệp chống lại Hezbollah, nhưng chưa bao giờ ở quy mô lớn như những ngày gần đây.

“Nguyên tắc của lực lượng dự bị là phải được huy động cực kỳ nhanh chóng. 12 giờ sau khi tổng động viên, quân dự bị có thể có mặt trong đơn vị của mình”, ông Pierre Razoux giải thích. Quân đội Israel thường trực có 173.000 người, gồm cả nam và nữ, có thể tăng gấp ba lần chỉ sau vài ngày tổng động viên.

Theo luật nghĩa vụ quân sự của Israel, tất cả thanh niên Israel ở độ tuổi trưởng thành (từ 18 tuổi đến 40 tuổi) đều phải thực hiện nghĩa vụ quân sự: 32 tháng đối với nam và 24 tháng đối với nữ. Phụ nữ đang mang thai và nuôi con nhỏ sẽ được miễn.

Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự, quân nhân dự bị sẽ được huấn luyện ít nhất 1 lần/năm trong khoảng một tháng và có thể được điều động bất kỳ cho đến khi qua tuổi 40. Quân nhân dự bị được phép cất giữ vũ khí, quân phục và trang thiết bị tại nhà với mục đích khi được huy động sẽ triển khai nhanh nhất có thể để bảo vệ lãnh thổ Israel.

Tổng động viên cũng tiếp cận đến những thanh niên Israel đang ở nước ngoài. Thông thường sau khi kết thúc chương trình học tập ở nước ngoài, thanh niên Israel sẽ phải thực hiện nghĩa vụ quân sự. Việc huy động chủ yếu liên quan đến các nhóm tuổi trẻ nhất, những người vừa mới kết thúc thời gian huấn luyện trong quân đội.

Quân dự bị Israel triển khai nhanh chóng khi có tổng động viên. Ảnh: AFP

“Các lực lượng vũ trang Israel tạo thành một thể chế xã hội cực kỳ quan trọng thông qua chế độ tòng quân phổ cập, được áp dụng kể từ khi Israel giành được độc lập và hiện là một yếu tố cấu trúc nên bản sắc của đất nước này. Chỉ những thành viên của cộng đồng Do Thái chính thống cực đoan mới được miễn tổng động viên, tương ứng với hơn một triệu dân”, ông Pierre Razoux nhấn mạnh.

Cũng theo Giám đốc học thuật của Quỹ FMES, trong trường hợp huy động hoàn toàn, Lực lượng phòng vệ Israel có thể điều động 642.000 nam và nữ, chiếm 10% tổng dân số - một tỷ lệ kỷ lục chỉ đứng sau Triều Tiên.

Đội quân hai tốc độ

Lực lượng phòng vệ Israel đã cố gắng trong nhiều năm để điều chỉnh sự cân bằng của lực lượng hai tốc độ. Một bên là trụ cột, bao gồm các quân nhân tại ngũ với các lữ đoàn thiết giáp nổi tiếng cũng như các lực lượng đặc biệt. Một bên gồm các đơn vị dựa trên lực lượng quân dự bị có trình độ chiến thuật rất khác nhau.

Việc huấn luyện quân dự bị nhằm hỗ trợ tăng cường kiểm soát đám đông và duy trì trật tự để tránh bất kỳ sự leo thang nào. Tuy nhiên, Ủy ban Winograd - Cơ quan điều tra chính thức về cuộc chiến của Israel chống lại Hezbollah ở Lebanon năm 2006 - chỉ ra việc thiếu tinh thần chiến đấu của lính bộ binh và sự phối hợp chung không đầy đủ là nguyên nhân dẫn tới thất bại của Israel trong cuộc chiến này.

Với cuộc tấn công có thể xảy ra ở Gaza hiện nay, quân dự bị Israel có thể được triển khai tại các khu vực xung quanh Jerusalem, Bờ Tây, biên giới Lebanon, Cao nguyên Golan, Sinai, các thành phố lớn, căn cứ không quân và các địa điểm chiến lược.

Tuy nhiên, vấn đề nảy sinh tồn tại từ nhiều năm nay đó là quân dự bị thường phàn nàn về việc thiếu trang bị vũ khí, theo thông tin của tờ The Times of Israel. Ngoài ra, về lâu dài, các thách thức khác cũng đang đè nặng lên mô hình quân dịch của Israel. Tỷ lệ sinh (2,90 trên một phụ nữ vào năm 2020) đang giảm dần, trong khi tỷ lệ miễn nghĩa vụ quân sự (24% ở nam và 42% ở nữ vào năm 2013) ngày càng tăng. Bên cạnh đó, Lực lượng phòng vệ Israel cũng phải “tích hợp” các thành phần khác nhau trong hàng ngũ của mình, từ người phản đối đến người theo chủ nghĩa dân tộc.

PHƯƠNG LINH