EU nói 'đoạn tuyệt năng lượng Nga nhưng không làm: Nhập khẩu khí đốt của Moscow tăng 'sốc' gần 40% với hơn 51 triệu mét khối mỗi ngày

Việc khối này vẫn nhập khẩu lượng lớn khí đốt của Nga đặt ra nhiều câu hỏi về tính nhất quán trong chính sách năng lượng và khả năng thực thi các cam kết chiến lược.

Dù Liên minh châu Âu (EU) nhiều lần khẳng định sẽ cắt giảm phụ thuộc vào năng lượng Nga kể từ khi xung đột Ukraine bùng phát. Song, khối này vẫn đang tiếp tục gia tăng nhập khẩu khí đốt từ Nga, đặc biệt thông qua đường ống TurkStream.

Theo tính toán mới nhất từ Reuters dựa trên dữ liệu của Tổ chức Truyền tải khí đốt châu Âu (Entsog), lượng khí đốt mà Tập đoàn Gazprom của Nga cung cấp hàng ngày cho châu Âu trong tháng 7 đã tăng 37% so với tháng 6, đạt trung bình 51,5 triệu mét khối mỗi ngày. Trước đó, lượng cung trong tháng 6 chỉ ở mức 37,6 triệu mét khối/ngày do ảnh hưởng của hoạt động bảo trì hệ thống. So với cùng kỳ năm 2024, khối lượng cung ứng tháng 7 vừa qua cũng tăng 4,7%.

Trong bối cảnh các tuyến đường ống khác đã bị cắt đứt, TurkStream hiện là tuyến duy nhất còn lại để khí đốt Nga đến châu Âu qua Thổ Nhĩ Kỳ. Ukraine, tuyến trung chuyển quan trọng trước đây, đã không gia hạn hợp đồng vận chuyển 5 năm với Nga kể từ ngày 1/1/2024, chấm dứt vai trò là cửa ngõ chính cho khí đốt Nga đến Trung Âu.

Tính trong nửa đầu năm 2025, lượng khí đốt Nga xuất khẩu sang châu Âu qua TurkStream đạt khoảng 9,93 tỷ mét khối, tăng nhẹ so với mức 9,3 tỷ mét khối cùng kỳ năm ngoái. Dù Gazprom không công bố thống kê chính thức kể từ đầu năm 2023, các số liệu tính toán của Reuters cho thấy lượng khí đốt Nga đến châu Âu trong năm 2022 đạt khoảng 63,8 tỷ mét khối, sau đó giảm mạnh xuống còn 28,3 tỷ mét khối vào năm 2023, rồi tăng lên khoảng 32 tỷ mét khối trong năm 2024.

Tuy nhiên, nếu so với thời kỳ đỉnh cao giai đoạn 2018-2019, khi châu Âu nhập khẩu tới 175 đến 180 tỷ mét khối khí đốt Nga mỗi năm, thì hiện tại lượng nhập khẩu đã sụt giảm mạnh. Điều này cho thấy EU có những bước tiến nhất định trong việc đa dạng hóa nguồn cung, đặc biệt thông qua khí hóa lỏng (LNG) từ Mỹ, Qatar và Na Uy. Nhưng đồng thời, việc nhập khẩu từ Nga vẫn chưa thể chấm dứt hoàn toàn.

Nghịch lý nằm ở chỗ, trong khi EU nhiều lần công bố kế hoạch loại bỏ hoàn toàn khí đốt Nga khỏi hệ thống năng lượng vào cuối thập kỷ này, thì trên thực tế, các doanh nghiệp châu Âu vẫn tiếp tục mua khí đốt của Gazprom, phần lớn thông qua các hợp đồng dài hạn khó đơn phương cắt bỏ. Áp lực về giá, nhu cầu tiêu thụ ổn định và giới hạn về hạ tầng thay thế đã khiến châu Âu không thể quay lưng hoàn toàn với nguồn cung từ Nga trong ngắn hạn.

Các chuyên gia nhận định, dù Gazprom không còn chiếm ưu thế áp đảo như trước, nhưng công ty này vẫn duy trì được vị thế chiến lược trong thị trường năng lượng châu Âu. Việc dòng khí đốt từ Nga tăng trở lại trong tháng 7 cho thấy EU đang phải linh hoạt hơn với thực tế thị trường, dù điều này đi ngược lại với các tuyên bố chính trị công khai.

Diệp Vy