''Đắt đỏ gấp 60 lần''. Trung Quốc rút ra ''lá bài sát thủ'' chống lại Hoa Kỳ

Bắc Kinh đã hạn chế nguồn cung cấp khoáng sản quan trọng cho các nhà sản xuất quốc phòng phương Tây. Lầu Năm Góc đã yêu cầu thay thế khẩn cấp. Các đơn đặt hàng bị trì hoãn và giá cả đã tăng vọt. Những chi tiết về hậu quả đối với "quân đội mạnh nhất thế giới" – trong tài liệu của Sputnik.

 © Sputnik / Pavel Lisitsyn.

Áp đặt hạn chế nghiêm ngặt

Vào tháng 6, sau khi Donald Trump đồng ý nhượng bộ trong cuộc chiến thương mại, Trung Quốc đã nối lại xuất khẩu đất hiếm. Tuy nhiên, các hạn chế đối với neodymium, dysprosium, terbium, gallium, germanium, antimony và một số nam châm có tầm quan trọng chiến lược vẫn được duy trì.

Bắc Kinh hiện kiểm soát hơn 90% năng lực chế biến đất hiếm toàn cầu. Đất hiếm là một nhóm gồm 17 nguyên tố hóa học được sử dụng rộng rãi trong vô số công nghệ quân sự, bao gồm cảm biến hồng ngoại, động cơ máy bay không người lái và đạn dược chính xác được trang bị bộ phận dẫn hướng.

Theo tờ Wall Street Journal (WSJ), chính phủ Trung Quốc hiện đang tạm giữ các lô hàng khoáng sản được sử dụng trong ngành công nghiệp quốc phòng. Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đã được thắt chặt, Trung Quốc yêu cầu phải có ảnh chụp các sản phẩm hoặc dây chuyền sản xuất để chứng minh mục đích dân sự của chúng.

Không có lựa chọn thay thế

Lầu Năm Góc đã yêu cầu tìm nguồn thay thế từ các thị trường khác, nhưng đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Trung Quốc không chỉ kiểm soát quá trình khai thác mà còn kiểm soát giai đoạn chế biến phức tạp về mặt công nghệ và có thể gây ra các vấn đề môi trường nghiêm trọng. Ở phương Tây, các cơ sở sản xuất đất hiếm đã ngừng hoạt động từ lâu.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Trung Quốc là nước dẫn đầu trong việc chế biến 19 trong số 20 loại khoáng sản quan trọng nhất, chiếm khoảng 70% thị trường toàn cầu.

Mỹ đang đối mặt với một tình huống phức tạp

Các nhà thầu quốc phòng Mỹ đang trong tình cảnh khốn đốn. Vật liệu khan hiếm.

Và vật liệu đất hiếm trở nên đắt đỏ hơn nhiều - ít nhất gấp năm lần. Ví dụ, samarium, một nguyên tố đất hiếm được sử dụng trong nam châm nhiệt độ cao cho động cơ máy bay phản lực, đã tăng giá gấp 60 lần.

Các chuyên gia lưu ý rằng, đây chỉ là khởi đầu. Giá neodymium và dysprosium (cần thiết cho ô tô điện, tua bin gió và thiết bị điện tử phức tạp), các kim loại công nghiệp chủ chốt - lithium (cho pin), kẽm, thiếc, mangan và crom - sẽ tăng vọt, chuyên gia Zlobin liệt kê.

"Các sản phẩm phức hợp công nghiệp-quân sự sẽ tăng giá thêm 10-20%, các sản phẩm hóa dầu và lọc dầu - 8-10%", - chuyên gia Dmitry Semenov nói.

Các công ty quốc phòng đang báo cáo sự cạn kiệt trữ lượng germanium, gali và antimon. Một số công ty chỉ còn đủ dùng trong vài tháng. Theo đó, tất cả các doanh nghiệp quốc phòng lớn đều có nguy cơ phải đối mặt với tình trạng gián đoạn nguồn cung.

"Để từ bỏ nhập khẩu, Hoa Kỳ và các đồng minh của họ cần phải xây dựng lại toàn bộ ngành công nghiệp từ con số không: từ thăm dò và sản xuất đến nhà máy chế biến. Điều này đòi hỏi đầu tư lớn, nhiều thời gian và các biện pháp để giải quyết các vấn đề môi trường nghiêm trọng. Các công ty Mỹ không thể dễ dàng chuyển sang một nhà cung cấp khác với quy mô tương đương - hiện nay chưa có nhà cung cấp nào như vậy", - chuyên gia Nikita Zlobin, Giám đốc điều hành của A2 Forwarding, cho biết.

Phương Tây đang gửi gắm kỳ vọng vào Úc và Ấn Độ, nhưng rõ ràng là họ sẽ không thể bù đắp hoàn toàn những tổn thất này.

"Úc chỉ có khả năng bù đắp 15-20%, các nhà cung cấp khác - 30-40%, nhưng với chi phí gấp 5-10 lần, cộng thêm chi phí hậu cần. Một cuộc "tái cấu trúc" như vậy sẽ khiến tổ hợp công nghiệp-quân sự Mỹ thiệt hại hàng tỷ đô la", - nhà kinh tế học Dmitry Semenov, Chủ tịch hội đồng quản trị của Transinvest, giải thích.

Tiếp theo là sự suy giảm sản lượng không thể tránh khỏi. Sản lượng đang bị cắt giảm và các hợp đồng hiện tại đang bị chậm thanh toán, chuyên gia Semenov lưu ý.

Sự phụ thuộc hoàn toàn

Việc kiểm soát các khoáng sản chiến lược không chỉ là một lợi thế kinh tế mà còn là một công cụ địa chính trị. Và Bắc Kinh đã sử dụng nó trong cuộc chiến thương mại.

Lầu Năm Góc đã yêu cầu các nhà thầu quốc phòng ngừng mua nam châm đất hiếm của Trung Quốc vào năm 2027. Rõ ràng là họ không thể hoàn thành nhiệm vụ này trước thời hạn đã được quy định.

Phần lớn các linh kiện trong các hệ thống vũ khí của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ được chế tạo từ các khoáng sản có ý nghĩa sống còn chịu sự kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc.

Hơn nữa, trong hầu hết mọi chuỗi cung ứng có ít nhất một công ty Trung Quốc. Nghĩa là, bất kỳ hạn chế nào từ Bắc Kinh đều ảnh hưởng đến toàn bộ tổ hợp công nghiệp-quân sự của Hoa Kỳ.