Alaska - điểm hẹn lịch sử Nga - Mỹ

Tại sao Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Donald Trump lại chọn Alaska? Họ sẽ bàn gì tại đó ngày 15/8? Điều chắc chắn là vấn đề Ukraina sẽ không còn là “vấn đề số một” trong cuộc đàm phán cấp cao giữa Nga và Mỹ lần này...

© Sputnik / AI.

Ngày 9/8, Trợ lý Tổng thống Nga Yuri Ushakov đã đưa ra bình luận về cuộc gặp giữa Vladimir Putin và Donald Trump vào ngày 15/8 tại Alaska.

Ở Alaska sẽ chỉ có Donald Trump và Vladimir Putin

Ngày 9/8 Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết cuộc gặp của ông với Tổng thống Vladimir Putin sẽ diễn ra vào thứ Sáu, ngày 15 tháng 8, tại Hoa Kỳ - Alaska. Tổng thống Mỹ còn gọi cuộc gặp này là "được mong đợi từ lâu". Chỉ vài phút sau Trợ lý Tổng thống Nga Yuri Ushakov đã xác nhận thông tin này và nói thêm: các bên sẽ tập trung thảo luận về con đường hướng tới hòa bình lâu dài ở Ukraina. Một điểm đáng chú ý: ông Ushakov dùng cụm từ “hòa bình lâu dài”, chứ không phải là “ngừng bắn tạm thời” hay “đình chiến”.

“Phía Mỹ vừa công bố thỏa thuận tổ chức cuộc gặp giữa Tổng thống Nga và Tổng thống Hoa Kỳ - Vladimir Putin và Donald Trump - vào thứ Sáu, ngày 15 tháng 8, tại Alaska.

Nga và Hoa Kỳ là hai nước láng giềng gần gũi, giáp ranh với nhau. Và việc phái đoàn của chúng tôi bay qua Eo biển Bering và tổ chức một hội nghị thượng đỉnh quan trọng và được mong đợi như vậy giữa các nhà lãnh đạo hai nước tại Alaska dường như là điều hoàn toàn hợp lý”, - ông Yuri Ushakov đưa ra bình luận về cuộc gặp giữa Vladimir Putin và Donald Trump.

“Điện Kremlin và Nhà Trắng đã giữ sự bí ẩn cho đến phút cuối, làm tất cả đoán già đoán non: lúc đầu, Tổng thống Nga đã bóng gió rằng các cuộc đàm phán mang tính bước ngoặt có thể diễn ra tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất - nhưng không loại trừ các lựa chọn khác. Cuối cùng đã tìm ra giải pháp, quyền công bố Mátxcơva đã một cách rất ngoại giao trao cho Washington”, - nhà báo quốc tế Trần Hoàng bình luận với Sputnik.

Vì sao lại Alaska? Chúng ta biết rằng những lựa chọn mà các nhà phân tích phương Tây đã nêu ra trong những ngày trước đó là một trong các quốc gia Ả Rập - UAE hoặc Ả Rập Xê Út, Thổ Nhĩ Kỳ, Ý hoặc Vatican...

“Thật khó có thể tưởng tượng Putin và Trump sẽ đến Tây Âu. Các đồng minh châu Âu thân thiết của Zelensky sẽ vây quanh, sẽ không để cho Tổng thống Mỹ Donald Trump yên. Tất nhiên, họ sẽ nói về vấn đề Ukraina. Hơn nữa, không thể quên lệnh bắt giữ Tổng thống Nga, do Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ban hành: Ý và các nước châu Âu khác, khác với Hoa Kỳ, công nhận thẩm quyền của ICC”, - PGS-TS quan hệ quốc tế Hoàng Giang phát biểu với Sputnik.

PGS-TS Hoàng Giang cũng nói thêm rằng, Thổ Nhĩ Kỳ hay các quốc gia Ả Rập cũng không phải là lựa chọn, vì các nhà lãnh đạo địa phương sẽ làm mọi cách để “giành” một phần vinh quang gìn giữ hòa bình cho mình. Chắc chắn Tổng thống Trump hoàn toàn không muốn điều đó.

“Hơn nữa, cả Washington cả Mátxcơva đều không muốn thông tin mật bị rò rỉ. Ở Alaska sẽ chỉ có Donald Trump và Vladimir Putin. Sẽ không có Zelensky, sẽ không có châu Âu, sẽ không có những người cũng muốn một phần vinh quang”, - PGS-TS quan hệ quốc tế Hoàng Giang bình luận với Sputnik.

Việc chọn Alaska dường như còn ám chỉ cho phía Ukraina...

Năm 1867, triều đình Nga hoàng lâm vào khủng hoảng tài chính. Hoàng đế Aleksandr Đệ nhị còn cho rằng việc chiếm giữ Alaska sẽ làm mỏng yếu quân đội Nga, đặc biệt là hải quân nên đã thỏa thuận nhượng bán đảo này cho Mỹ với giá 7,2 triệu USD (tương đương 1,051 tỷ USD theo thời giá năm 2020). Ngày 30/3/1867, tấm séc có trị giá này được trao cho chính quyền Nga và họ vĩnh viễn mất chủ quyền tại Alaska.

“Bằng việc bán Alaska, Nga hy vọng sẽ củng cố quan hệ với Mỹ, và quyết định sử dụng số tiền thu được từ thỏa thuận (rất lớn vào thời điểm đó) cho các cải cách nội bộ và phát triển vùng Amur. Nhìn chung, Nga và Mỹ đã giải quyết vấn đề Alaska một cách hòa bình. Và việc chọn Alaska cho cuộc đàm phán giữa Vladimir Putin và Donald Trump dường như còn ám chỉ cho phía Ukraina rằng các vấn đề lãnh thổ có thể được giải quyết để tránh điều tồi tệ nhất”, - PGS-TS Hoàng Giang bình luận với Sputnik.

Vấn đề khai thác Bắc Băng Dương vì mục đích hòa bình và bảo đảm an ninh khí hậu sẽ được thảo luận

“Hơn nữa, lợi ích kinh tế của hai nước giao thoa tại Alaska và Bắc Cực, và có triển vọng triển khai các dự án quy mô lớn và cùng có lợi.

Nhưng tất nhiên, bản thân hai Tổng thống chắc chắn sẽ tập trung thảo luận các phương án để đạt được một giải pháp hòa bình lâu dài cho cuộc khủng hoảng Ukraina”, - Trợ lý Tổng thống Nga, ông Yuri Ushakov nhấn mạnh.

Theo bình luận của ông Ushakov thì có thể hiểu rằng hai cụm vấn đề sẽ được thảo luận tại cuộc gặp Thượng đỉnh ngày 15/8 tới.

Theo nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm thì vấn đề thứ hai quan trọng hơn cả vấn đề Ukraina. Đó là Bắc Băng Dương.

Giống như Châu Nam Cực, Bắc Băng Dương là một trong hai cái “tủ lạnh” của trái đất. Nhưng không giống như Nam Cực, vốn được bảo vệ bởi một quyết nghị của Liên Hợp Quốc rằng không ai được phép tuyên bố chủ quyền với Châu Nam Cực. Bắc Băng Dương bị ”bỏ ngỏ”. Đây là một ngụ ý khác của người Nga khi đạt vấn đề bảo vệ khí hậu trái đất mà Bắc Băng Dương là trọng điểm, đồng thời là nơi mà Nga có nhiều diện tích vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) tại vùng biển này.

“Gần đây, có nhiều quốc gia ven Bắc Băng Dương như Mỹ, Canada, Na-Uy, Phần Lan v.v… đẩy mạnh việc thăm dò để khai thác khoáng sản, cao hơn là biến vùng biển này thành nơi tranh chấp và triển khai vũ khí tấn công. Đây là điều không thể chấp nhận đối với Nga. Vì vậy, vấn đề khai thác Bắc Băng Dương vì mục đích hòa bình và bảo đảm an ninh khí hậu sẽ được đặt ra giữa hai cường quốc lớn nhất thế giới tại Alaska”, - nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm phát biểu với Sputnik.

Sẽ có những thỏa thuận gì về cuộc khủng hoảng Ukraina?

Theo nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm, điều chắc chắn là vấn đề Ukraina sẽ không còn là “vấn đề số một” trong cuộc đàm phán cấp cao giữa Nga và Mỹ lần này. Một khi các thỏa ước về cấm phổ biến vũ khí hạt nhân, về kiểm soát vũ khí chiến lược, về hạn chế vũ khí tầm trung đang bị vô hiệu hóa như hiện tại thì hai cường quốc vũ khí hạt nhân hàng đầu thế giới cần có vai trò dẫn dắt để các quốc gia đang sở hữu vũ khí hạt nhân khác đi đến những thỏa thuận đa phương về vũ khí hạt nhân thay cho thỏa thuận song phương giữa Mỹ và Liên Xô (nay là Nga).

“Còn lại, vấn đề Ukraina sẽ được phía Mỹ trút trách nhiệm cho NATO, cụ thể là các nước EU tự mình giải quyết thông qua đàm phán với Nga. Người Mỹ chỉ đóng vai trò hỗ trợ. Trong bất cứ trường hợp nào, Nga sẽ không nhượng bộ dù chỉ một milimet trong vấn đề phi phát xít hóa, phi quân sự hóa và trung lập hóa đối với Ukraina, Mục tiêu cuối cùng của chiến dịch quân sự đặc biệt mà Nga đang tiến hành ở Ukraina là không thay đổi, bất kể người Mỹ muốn đem thứ gì đó ra để mặc cả với Nga, kể cả vấn đề chủ quyền ở Bắc Băng Dương”, - nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm đưa ra nhận định, trả lời phỏng vấn cho Sputnik.